جوەیریە کچی حارس

{{زانیاریدانی کەسایەتی|image=|ناو=جوەیریە کچی حارس|پاشگری ڕێزلێنان=دایکی ئیمانداران|ڕێکەوتی لەدایکبوون=٦٠٨|ڕێکەوتی مردن=٦٧٨|سەردەم=سەردەمی پێغەمبەرایەتی|ھاوسەر=پێغەمبەر محەممەد|ئایین=ئیسلام|وێنە=جويرية بنت الحارث.png}}

{{زانیاریدانی کەسایەتی|image=|ناو=جوەیرییە کچی حارس|پاشگری ڕێزلێنان=دایکی ئیمانداران|ڕێکەوتی لەدایکبوون=٦٠٨|ڕێکەوتی مردن=٦٧٨|سەردەم=سەردەمی پێغەمبەرایەتی|ھاوسەر=پێغەمبەر محەممەد|ئایین=ئیسلام|وێنە=جویریة بنت الحارث.png}}

[[پەڕگە:Juwayriyya bint al-Harith.png|وێنۆک]]

'''جووەیرییە کچی حارس''' ({{بە عەرەبی|جويرية بنت الحارث}} {{Circa|608–676}}) ھاوسەری ھەشتەمی [[محەممەد|پێغەمبەر محەممەد]] و بە یەکێکە لە [[دایکانی باوەڕداران]] دادەنرێت.<ref>{{Cite web|title=8- جويرية بنت الحارث المصطلقية|url=https://www.islamweb.net/ar/article/37844/|access-date=2024-08-05|website=Islamweb إسلام ويب|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|title=زواج النبي صلى الله عليه وسلم من جويرية رضي الله عنها - الإسلام سؤال وجواب|url=https://islamqa.info/ar/answers/323661/زواج-النبي-صلى-الله-عليه-وسلم-من-جويرية-رضي-الله-عنها|access-date=2024-08-05|website=islamqa.info|language=ar}}</ref>

== باکگراوندی خێزان ==

'''جووەیریە کچی حارس''' ( {{بە عەرەبی|جويرية بنت الحارث}} {{Circa|608–676}} ) هاوسەری هەشتەمی [[محەممەد|پێغەمبەر محەممەد]] و بە یەکێکە لە [[دایکانی باوەڕداران]] دادەنرێت.<ref>{{Cite web|title=8- جويرية بنت الحارث المصطلقية|url=https://www.islamweb.net/ar/article/37844/|access-date=2024-08-05|website=Islamweb إسلام ويب|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|title=زواج النبي صلى الله عليه وسلم من جويرية رضي الله عنها - الإسلام سؤال وجواب|url=https://islamqa.info/ar/answers/323661/%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%8A-%D8%B5%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87-%D9%88%D8%B3%D9%84%D9%85-%D9%85%D9%86-%D8%AC%D9%88%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D8%B1%D8%B6%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%86%D9%87%D8%A7|access-date=2024-08-05|website=islamqa.info|language=ar}}</ref>

کچی حارسی کوڕی دەبوو زیرار بوو کە سەرۆکی بەنو مستەلیق بوو کە لەگەڵ ھۆزەکەی لە شەڕێکدا شکستی ھێنا.<ref>{{Cite web|title=إسلام ويب - سير أعلام النبلاء - الصحابة رضوان الله عليهم - جويرية أم المؤمنين- الجزء رقم2|url=https://www.islamweb.net/ar/library/content/60/172/جويرية-أم-المؤمنين|access-date=2024-08-05|website=www.islamweb.net|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|last=IslamAhmadiyya.Net|title=أم المؤمنين جويرية بنت الحارث (رضي الله عنها) - مجلة زاد المسلمة - الجماعة الإسلامية الأحمدية|url=https://zadulmuslima.net/article.asp?recordID=33352|access-date=2024-08-05|website=zadulmuslima.net}}</ref>

== باكگراوندی خێزان ==

کچی حارسی کوڕی ئەبوو زیرار بوو کە سەرۆکی بەنو مستەلیق بوو کە لەگەڵ هۆزەکەی لە شەڕێکدا شکستی هێنا.<ref>{{Cite web|title=إسلام ويب - سير أعلام النبلاء - الصحابة رضوان الله عليهم - جويرية أم المؤمنين- الجزء رقم2|url=https://www.islamweb.net/ar/library/content/60/172/%D8%AC%D9%88%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D8%A3%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86%D9%8A%D9%86|access-date=2024-08-05|website=www.islamweb.net|language=ar}}</ref><ref>{{Cite web|last=IslamAhmadiyya.Net|title=أم المؤمنين جويرية بنت الحارث (رضي الله عنها) - مجلة زاد المسلمة - الجماعة الإسلامية الأحمدية|url=https://zadulmuslima.net/article.asp?recordID=33352|access-date=2024-08-05|website=zadulmuslima.net}}</ref>

== ململانێی نێوان موسڵمانان و بەنو مستەلیق ==

== ململانێی نێوان موسڵمانان و بەنو مستەلیق ==

دوای دوو مانگ لە گەڕانەوەی محەممەد لە گەشتی ذو قەرەد، دەستی کرد بە بیستنی دەنگۆی ئەوەی کە بەنوو مشتالقەکان خۆیان بۆ هێرشکردنە سەری ئامادە دەکەن، بۆیە سیخوڕێکی نارد بە ناوی بورەیدە کوڕی حاسیب سلامی بۆ ئەوەی ئەمە پشتڕاست بکاتەوە. هەروەها بەنووموستەلیقەکان پێیان وابوو کە موحەمەد خۆی بۆ هێرشکردنە سەریان ئامادە دەکات. بۆیە ئەوانیش لە بەرامبەردا سیخوڕیان نارد بۆ ئەوەی پێگەی موسڵمانان بکۆڵێتەوە، بەڵام لەلایەن ئەوانەوە گیرا و کوژرا. 

دوای دوو مانگ لە گەڕانەوەی محەممەد لە گەشتی ذو قەرەد، دەستی کرد بە بیستنی دەنگۆی ئەوەی کە بەنوو مشتالقەکان خۆیان بۆ ھێرشکردنە سەری ئامادە دەکەن، بۆیە سیخوڕێکی نارد بە ناوی بورەیدە کوڕی حاسیب سلامی بۆ ئەوەی ئەمە پشتڕاست بکاتەوە. ھەروەھا بەنووموستەلیقەکان پێیان وابوو کە محەممەد خۆی بۆ ھێرشکردنە سەریان ئامادە دەکات؛ بۆیە ئەوانیش لە بەرامبەردا سیخوڕیان نارد بۆ ئەوەی پێگەی موسڵمانان بکۆڵێتەوە، بەڵام لەلایەن ئەوانەوە گیرا و کوژرا.

ئەو دوو لەشکرە لە بیرێک بە ناوی مورەیسیع جێگیر بوون، لە نزیک دەریا، بە دوورییەکی کەم لە مەککەوە. بۆ ماوەی کاتژمێرێک بە کەوان و تیر شەڕیان کرد، پاشان موسڵمانان بە خێرایی پێشڕەوییان کرد، گەمارۆیان دان و هەموو هۆزەکەیان بە دیل گرت، لەگەڵ خێزان و مەڕ و ماڵاتیان. شەڕەکە بە سەرکەوتنی تەواو بۆ موسڵمانان کۆتایی هات. دوو سەد خێزان وەک دیل گیران، دوو سەد وشتر، پێنج هەزار مەڕ، بزن، هەروەها بڕێکی زۆر لە کەلوپەلی ناوماڵ کە وەک غەنیمەت دەستی بەسەرداگیرا. کە دواتر کەلوپەلی ناوماڵ لە زیادکردنێکدا بە بەرزترین نرخ فرۆشرا. 

ئەو دوو لەشکرە لە بیرێک بە ناوی مورەیسیع جێگیر بوون، لە نزیک دەریا، بە دوورییەکی کەم لە مەککەوە. بۆ ماوەی کاتژمێرێک بە کەوان و تیر شەڕیان کرد، پاشان موسڵمانان بە خێرایی پێشڕەوییان کرد، گەمارۆیان دان و ھەموو ھۆزەکەیان بە دیل گرت، لەگەڵ خێزان و مەڕ و ماڵاتیان. شەڕەکە بە سەرکەوتنی تەواو بۆ موسڵمانان کۆتایی ھات. دوو سەد خێزان وەک دیل گیران، دوو سەد وشتر، پێنج ھەزار مەڕ، بزن، ھەروەھا بڕێکی زۆر لە کەلوپەلی ناوماڵ کە وەک غەنیمەت دەستی بەسەرداگیرا؛ کە دواتر کەلوپەلی ناوماڵ لە زیادکردنێکدا بە بەرزترین نرخ فرۆشرا.

بەنوو موستەلیق بە گشتی دە پیاوی لەدەستدا. تەنها یەک موسڵمان بە هەڵە کوژرا. جووەیریە کچی حارس، کچی سەرۆک بەنوو موستەلیق یەکێک بوو لە دیلەکان.

بەنوو موستەلیق بە گشتی دە پیاوی لەدەستدا. تەنھا یەک موسڵمان بە ھەڵە کوژرا. جووەیرییە کچی حارس، کچی سەرۆک بەنوو موستەلیق یەکێک بوو لە دیلەکان.

== هاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر ==

== ھاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر ==

دوای کەمترین زیانی گیانی هێزە موسڵمانەکان سەرکەوتنیان بەدەستهێنا. لە نێو ئەو زۆر دیلانەدا جووەریە بوو کە مستەفا کوڕی سەفوانی هاوسەری لە شەڕەکەدا کوژرابوو. سەرەتا کەوتە دەست سابیت کوڕی قەیس کوڕی شەماس . جووەیریە بەهۆی ئەمەوە تووشی کێشە بوو، داوای کرد محەممەد ڕزگاری بکا. محەممەد پێشنیاری هاوسەرگیری لەگەڵ کرد و لە ئەنجامدا لە کۆیلایەتی سابیتی کوڕی قەیس ڕزگاری کرد و لە ئەنجامدا بارودۆخی هۆزە دیلەکەی باشتر کرد. <ref>Alfred Guillaume, The Life of Muhammad: A Translation of Ibn Ishaq's Sirat Rasul Allah, p. 490-493.</ref>

دوای کەمترین زیانی گیانی ھێزە موسڵمانەکان سەرکەوتنیان بەدەستھێنا. لە نێو ئەو زۆر دیلانەدا جووەرییە بوو کە مستەفا کوڕی سەفوانی ھاوسەری لە شەڕەکەدا کوژرابوو. سەرەتا کەوتە دەست سابیت کوڕی قەیس کوڕی شەماس. جووەیرییە بەھۆی ئەمەوە تووشی کێشە بوو، داوای کرد محەممەد ڕزگاری بکا. محەممەد پێشنیاری ھاوسەرگیری لەگەڵ کرد و لە ئەنجامدا لە کۆیلایەتی سابیتی کوڕی قەیس ڕزگاری کرد و لە ئەنجامدا بارودۆخی ھۆزە دیلەکەی باشتر کرد.<ref>Alfred Guillaume, The Life of Muhammad: A Translation of Ibn Ishaq's Sirat Rasul Allah, p. 490-493.</ref>

ئەم ڕووداوە بە وردی باس کرا:

ئەم ڕووداوە بە وردی باس کرا:

"لە یەکەم دەرفەتدا دوای بەدیل گرتنی چووە لای پێغەمبەر، و داوای دۆسیەکەی لەلای پێغەمبەر کرد. پێی گوت کە کچی سەرۆک عەشیرەتێکە و پێشتر فەرماندەیی دەکرد و بەهۆی بارودۆخە بەدبەختەکەیەوە خۆی لەم دۆخە بێدەسەڵاتەدا بینیەوە. لە تەختێکەوە کە لە زێڕ دروستکرابوو، کەوتبووە ناو تۆزەوە. . چۆن دەتوانێت ئەو ژیانە وەک کۆیلەیەک بژی؟ داوای لە پێغەمبەر کرد، کە ئاگاداری ئەو بارودۆخە بەزەییدار و بێهیوایە بێت کە خۆی تێیدا بینیوە.

"لە یەکەم دەرفەتدا دوای بەدیل گرتنی چووە لای پێغەمبەر، و داوای دۆسیەکەی لەلای پێغەمبەر کرد. پێی گوت کە کچی سەرۆک عەشیرەتێکە و پێشتر فەرماندەیی دەکرد و بەھۆی بارودۆخە بەدبەختەکەیەوە خۆی لەم دۆخە بێدەسەڵاتەدا بینییەوە. لە تەختێکەوە کە لە زێڕ دروست کرابوو، کەوتبووە ناو تۆزەوە. . چۆن دەتوانێت ئەو ژیانە وەک کۆیلەیەک بژی؟ داوای لە پێغەمبەر کرد، کە ئاگاداری ئەو بارودۆخە بەزەییدار و بێھیوایە بێت کە خۆی تێیدا بینیوە.

پێغەمبەر، بە داوای خەمبارییەوە جووڵەی پێکرد و پرسیاری لێکرد کە ئایا حەز دەکەیت وەک ژنێکی ئازاد بژیت و بەشێک بێت لە ماڵەکەی ئەگەر فیدیەی بدات. هەرگیز لە خەونەکانیدا چاوەڕوانی ئەم ئۆفەرەی نەدەکرد. بەهۆی ئەم بەرزبوونەوەیە چاوەڕواننەکراوەی پێگەی خۆیەوە بە قووڵی جووڵەی پێکرد، هاوار دەکات کە زیاتر لە دڵخۆشی دەبێت قبوڵ بکات. " <ref>Mahmood Ahmad Ghadanfar, Great Woman of Islam, p.108-109.</ref>

پێغەمبەر، بە داوای خەمبارییەوە جووڵەی پێکرد و پرسیاری لێکرد کە ئایا حەز دەکەیت وەک ژنێکی ئازاد بژیت و بەشێک بێت لە ماڵەکەی ئەگەر فیدییەی بدات. ھەرگیز لە خەونەکانیدا چاوەڕوانی ئەم ئۆفەرەی نەدەکرد. بەھۆی ئەم بەرزبوونەوەیە چاوەڕواننەکراوەی پێگەی خۆیەوە بە قووڵی جووڵەی پێکرد، ھاوار دەکات کە زیاتر لە دڵخۆشی دەبێت قبوڵ بکات. "<ref>Mahmood Ahmad Ghadanfar, Great Woman of Islam, p.108-109.</ref>

ماوەیەک دواتر باوکی و هەموو ئەو پیاوانەی هۆزەکەی کە ئازاد بوون، ئیسلامیشیان وەک ئایینەکەیان قبوڵ کرد. 

ماوەیەک دواتر باوکی و ھەموو ئەو پیاوانەی ھۆزەکەی کە ئازاد بوون، ئیسلامیشیان وەک ئایینەکەیان قبوڵ کرد.

لە ئەنجامدا، ئەو هاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر کرد کاتێک تەمەنی 57 ساڵ بوو و ئەویش تەمەنی 19 ساڵ بوو، <ref name="jba1">[http://islam.ru/en/content/story/juwayriyya-bint-al-harith Juwayriyya bint al-Harith]</ref> بەم شێوەیە هاوسەرگیرییەکەی لە ساڵی 627-628 بوو. <ref name="jba2">[https://web.archive.org/web/20160304113603/http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e1224?_hi=0&_pos=3964 Juwayriyya bint al-Harith] - ''The Oxford Dictionary of Islam''</ref> بۆ ماوەی چوار ساڵ هاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر کردووە، دوای ٤٤ ساڵ لە هاوسەرگیری کۆچی دوایی کردووە.

لە ئەنجامدا، ئەو ھاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر کرد کاتێک تەمەنی ٥٧ ساڵ بوو و ئەویش تەمەنی ١٩ ساڵ بوو،<ref name="jba1">[http://islam.ru/en/content/story/juwayriyya-bint-al-harith Juwayriyya bint al-Harith]</ref> بەم شێوەیە ھاوسەرگیرییەکەی لە ساڵی ٦٢٧–٦٢٨ بوو.<ref name="jba2">[https://web.archive.org/web/20160304113603/http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e1224?_hi=0&_pos=3964 Juwayriyya bint al-Harith] - ''The Oxford Dictionary of Islam''</ref> بۆ ماوەی چوار ساڵ ھاوسەرگیری لەگەڵ پێغەمبەر کردووە، دوای ٤٤ ساڵ لە ھاوسەرگیری کۆچی دوایی کردووە.

== مردن و ناشتن ==

== مردن و ناشتن ==

لە تەمەنی شەست و پێنج ساڵیدا لە ساڵی ٥٠ی کۆچی، کۆچی دوایی کرد و لەگەڵ ژنەکانی تری محەممەد لە [[بەقیع]] بە خاک سپێردرا. <ref>Ghadanfar, p.110</ref> 

لە تەمەنی شەست و پێنج ساڵیدا لە ساڵی ٥٠ی کۆچی، کۆچی دوایی کرد و لەگەڵ ژنەکانی تری محەممەد لە [[بەقیع]] بە خاک سپێردرا.<ref>Ghadanfar, p.110</ref>

== سەرچاوەکان ==

== سەرچاوەکان ==

{{سەرچاوەکان}}

{{سەرچاوەکان|٢}}

{{محەممەد٢}}

{{محەممەد٢}}

{{تد|ئیسلام|محەممەد|مێژووی ئیسلام|ژیاننامە|ژن}}

{{تد|ئیسلام|محەممەد|مێژووی ئیسلام|ژیاننامە|ژن}}