Staçión de Zêna Prìnçipe

m

{{Staçión feroviària

{{Staçión feroviària

|nazione = ITA

|nazione = ITA

|nome = Zêna Prìnçipe

|nome = Zêna Ciàssa Prìnçipe

|nome originale = (IT) Genova Piazza Principe

|nome originale = <div style="text-align:center;">(IT) ''Genova Piazza Principe''</div>

|immagine = Genova - stazione Principe - autobus.jpg

|immagine = Genova Stazione di Genova Piazza Principe Esterno 01.jpg

|didascalia = Vìsta do fabricâto viâgiatoî da staçión

|didascalia = O fabricâto viâgiatoî da Ciàssa Ægoavèrde

|localizzazione = Ciàssa Ægoavèrde, [[Zena|Zêna]]

|localizzazione = Ciàssa Ægoavèrde, [[Zena|Zêna]]

|apertura = 1860

|apertura = 1860

|stato attuale = In ûzo

|stato attuale = In ûzo

|linea = [[Ferovîa Torìn-Zêna|Torìn-Zêna]]<br>[[Ferovîa Àsti-Zêna|Àsti-Zêna]]<br>[[Ferovîa Zêna-Vintimìggia|Zêna-Vintimìggia]]<br>[[Ferovîa Zêna-Pîza|Zêna-Pîza]]<br>[[Ferovîa socorsâle di Zôvi|Socorsâle di Zôvi]]<br>[[Ferovîa Milàn-Zêna|Milàn-Zêna]]<br>[[Ferovîa Zêna-Piaxénsa|Zêna-Piaxénsa]] (mâi realizâ)

|linea = [[Ferovîa Turìn-Zêna|Turìn-Zêna]]<br />[[Ferovîa Àsti-Zêna|Àsti-Zêna]]<br />[[Ferovîa Zêna-Vintimìggia|Zêna-Vintimìggia]]<br />[[Ferovîa Zêna-Pîza|Zêna-Pîza]]<br />[[Ferovîa socorsâle di Zôvi|Socorsâle di Zôvi]]<br />[[Ferovîa Milàn-Zêna|Milàn-Zêna]]<br />[[Ferovîa Zêna-Piaxénsa|Zêna-Piaxénsa]] (mâi realizâ)

|tipologia = Staçión in superfìcce e in pàrte interâ, pasànte, de diramaçión<br><small>(de tèsta scìnn-a-i [[anni 1960|ànni sciusciànta]])</small>

|tipologia = Staçión in superfìcce e in pàrte interâ, pasànte, de diramaçión<br /><small>(de tésta scìnn-a-i [[anni 1960|ànni Sciusciànta]])</small>

|binari = 10 + 2 sototæra

|binari = 10 + 2 sototæra

|interscambio = Òutobi urbâni, servìçio ''Volabus'', [[Filobus a Zena|fìlobi urbâni]], [[Metropolitànn-a de Zêna|metropolitànn-a]] (staçión [[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]]), [[ferovîa Prìnçipe-Granaieu]], [[Staçión marìtima de Zêna|staçión marìtima]]

|interscambio = Òutobi urbâni, servìçio ''Volabus'', [[Filobus a Zena|fìlobi urbâni]], [[Metropolitànn-a de Zêna|metropolitànn-a]] (staçión [[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]]), [[ferovîa Prìnçipe-Granaieu]], [[Staçión marìtima de Zêna|staçión marìtima]]

|vicinanza = [[Villa do Prinçipe|Vìlla do Prìnçipe]]

|vicinanza = [[Villa do Prinçipe|Vìlla do Prìnçipe]]

}}

}}

A '''staçión de Zêna Prìnçipe''' (ofiçialménte '''staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe''', ''Stazione di Genova Piazza Principe'' in italiàn) a l'é a staçión feroviòria prinçipâ da çitæ de [[Zena|Zêna]], insémme a quélla de [[Staçión de Zêna Brignoe|Zêna Brìgnoe]]. A staçión de Ciàssa Prìnçipe, co-in tràfego de ciù de 24.000.000 de pasagê a l'ànno, a l'é a nöna staçión pe pasagê in [[Italia|Itàlia]].

A '''staçión de Zêna Prìnçipe''' (ofiçialménte '''staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe''', ''Stazione di Genova Piazza Principe'' in italiàn) a l'é a staçión feroviària prinçipâ da çitæ de [[Zena|Zêna]], insémme a quélla de [[Staçión de Zêna Brignoe|Zêna Brìgnoe]]. A staçión de Ciàssa Prìnçipe, co-in tràfego de ciù de 24.000.000 de pasagê a l'ànno, a l'é a nöna staçión pe pasagê in [[Italia|Itàlia]].

== Stöia ==

== Stöia ==

=== Pre-existénse ===

[[Immaggine:Inaugurazione linea Torino-Genova a Genova.jpeg|thumb|280x280px|Inaoguraçión da Ferovîa Torìn-Zêna co-a staçión de Zêna Prìnçipe into 1854|sinistra]]

<gallery mode="packed" widths="250" heights="150">

[[Immaggine:Dinegro-inaugurazione_ferrovia_1854.jpg|sinistra|miniatura|280x280px|Dipìnto ch'o móstra l'inaoguraçión da træta feroviària tra Prìnçipe e Sàn Pê d’Ænn-a]]

Mura Stazione Metro Principe 01.jpg|I rèsti de miâge do sécolo XIV a l'intrâ da staçión da metropolitànn-a

A staçión a piggia o sò nómme da-a vixìnn-a Ciàssa do Prìnçipe, scitoâ da-arénte a-o [[Villa do Prinçipe|Palàçio de l'Andrîa Döia]] in [[Fasceu]]. O nùcleo òriginâio da staçión o se trêuva defæti inta zöna conpréiza tra a Ciàssa do Prìnçipe, Stràdda de l'Andrîa Döia e [[Ciàssa Ægoavèrde]], dónde a s'àrve a modèrna intrâ prinçipâ. Iniçialménte quésta a se trovâva, pe cóntra, in sciâ Ciàssa do Prìnçipe.

</gallery>

A staçión a piggia o sò nómme da l'arénte [[Ciàssa do Prìnçipe (Zêna)|Ciàssa do Prìnçipe]], coscì nominâ da-o [[Villa do Prinçipe|Palàçio de l'Andrîa Döia]] in [[Fasceu]] ch'o se gh'avànsa. Defæti, a l'inprinçìpio, l'intrâ da staçión a s'avansâva pròpio in sce Ciàssa do Prìnçipe ma, scibén ch'a l'é de lóngo conpréiza tra quésta ciàssa, a Stràdda de Andrîa Döia e a [[Ciàssa Ægoavèrde]], a-a giornâ d'ancheu l'intrâ prinçipâ a l'é quélla in sce Ciàssa Ægoavèrde, co-a staçión che però a no l'à cangiòu de nómme<ref name=":4">{{Çitta web|url=https://ceraunavoltagenova.blogspot.com/2013/12/piazza-principe.html|tìtolo=Piazza Principe|dæta=2013-12-01|léngoa=IT|vìxita=2023-12-28}}</ref>.

Prìmma da construçión da ferovîa, a zöna ancheu òcupâ da-a staçión de Ciàssa Prìnçipe a l'êa sùbito fêua de [[Miâge de Zêna|miâge da çitæ]], pi-â sò pàrte tiâ sciù do [[1345]] sott'a-o duxægo do [[Zane da Morta|Zâne da Mórta]]<ref name="Pastorino">{{Çitta lìbbro|outô=Tommaso Pastorino|tìtolo=Dizionario delle strade di Genova|url=https://books.google.it/books?id=QJ9MngEACAAJ|ànno=1968|editô=Edizioni Tolozzi|çitæ=Zêna|léngoa=IT|p=16|volùmme=vol. I}}</ref>, e a l'êa tegnûa sorviatùtto a pròu<ref name=":4" />. A ògni mòddo, de manimàn che gh'é stæto di anpliaménti inti inpiànti da staçión, l'é stæto necesâio intervegnî in sce 'n'ària de lóngo ciù ànpia, caciàndo zu diferénti cazaménti<ref name=":3">{{Çitta|Stazione Ferroviaria Piazza Principe, 2015|p. 1|tìtolo=Relazione storico-artistica}}</ref>.

Inta zöna a l'êa antigaménte prezénte a pòrta de Sàn Tomâxo<ref>{{Çitta lìbbro|outô=Riccardo Dellepiane|tìtolo=Mura e fortificazioni di Genova|url=https://books.google.it/books?id=sJS9OwAACAAJ|ànno=1984|editô=Nuova Editrice Genovese|çitæ=Zêna|léngoa=IT|p=30, 59 e ss.|ISBN=88-88-96322-7}}</ref>, scitoâ a-o lìmite òcidentâle de [[miâge de Zêna]] do [[XIV secolo|sécolo XIV]], ristruturâ into [[XVI secolo|sécolo XVI]] e caciâ zu into [[XIX secolo|sécolo XIX]]. Sta pòrta chi a se trovâva ciù ò mêno dónde a-a giornâ d'ancheu gh'é a scainâ pe intrâ inta corispondénte staçión da [[Metropolitànn-a de Zêna|metropolitànn-a]], ciamâ "[[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]]" ànche lê, dónde se pêuan ancón védde i rèsti de miâge.

Prìmma de tùtto, za da-i progètti òriginâli, o sbancaménto o l'à portòu a-a demoliçión da pàrte de miâge raprezentâ da-o [[Bastión de Sàn Michê (Zêna)|bastión de Sàn Michê]] e da-a [[Pòrta de Sàn Tomâxo (Zêna)|pòrta de Sàn Tomâxo]]<ref name=":3" />, scitoâ a-o lìmite vèrso ponénte de miâge do [[XIV secolo|sécolo XIV]] e arangiâ into [[XVI secolo|sécolo XVI]]. In particolâ, a pòrta de Sàn Tomâxo a se trovâva ciù ò mêno in corispondénsa da scainâ che ancheu a l'ìntra inta staçión da [[Metropolitànn-a de Zêna|metropolitànn-a]], ciamâ "[[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]]" lê ascì, dónde se pêuan ancón védde di rèsti de miâge da çitæ e de câze de l'antîgo bórgo de [[Sàn Tomâxo (Zêna)|Sàn Tomâxo]]<ref name=":1">{{Çitta lìbbro|outô=Riccardo Dellepiane|tìtolo=Mura e fortificazioni di Genova|url=https://books.google.it/books?id=sJS9OwAACAAJ|ànno=1984|editô=Nuova Editrice Genovese|çitæ=Zêna|léngoa=IT|p=30, 59 e ss.|ISBN=88-88-96322-7}}</ref><ref>{{Çitta|Stazione Ferroviaria Piazza Principe, 2015|p. 4|tìtolo=Relazione storico-artistica}}</ref>.

A costruçión do fabricâto viâgiatoî, realizòu in sciô progètto de l'architétto [[Alessandro Mazzucchetti]], a l'é comensâ inte l'ànno [[1853]], finéndo insémme a-a realizaçión da staçión into [[1860]]: a prìmma costruçión a l'êa formâ da 'n vòrto d'âsâ a canpâ ch'o l'êa arenbòu in sciô cazaménto d'ancheu. Sott'a-a canpâ, circondâ de frónte e a-i lâti da-e costruçioìn pe-i pasagê, arivâvan e terminâvan e colìsse (dêxe inta configuraçión definitîva) segóndo o schêma de staçioìn de tésta. A-o moménto de l'inaoguraçión ofiçiâ da [[ferovîa Torìn-Zêna]], into frevâ do [[1854]], a l'êa stæta però aprovâ sôlo 'na staçión provizöia, dotâ a ògni mòddo de 'n ofìçio do telégrafo<ref>{{Çitta lìbbro|tìtolo=Almanacco etrusco: cronologico, statistico, mercantile|url=https://books.google.it/books?id=GPYYAAAAYAAJ|ànno=1859|léngoa=IT|p=140-141}}</ref>.

[[Immaggine:Brogi,_Giacomo_(1822-1881)_-_n._3550_-_Genova_-_Piazza_dell'Acqua_verde.jpg|sinistra|miniatura|280x280px|Cartolìnn-a con föto do [[Giacomo Brogi]] ch'a fa védde a faciâta da staçión in sce ciàssa Ægoavèrde inta segónda meitæ do sécolo XIX. L'arcâta de scinìstra a l'é stæta demolîa a l'inìçio do sécolo XX<ref name="navone383">{{Çitta lìbbro|outô=Riccardo Navone|tìtolo=Viaggio nei caruggi. Edicole votive, pietre e portali|url=https://books.google.it/books?id=F92cIAAACAAJ|ànno=2007|editô=Fratelli Frilli|çitæ=Zêna|léngoa=IT|p=383|ISBN=88-75-63334-7}}</ref>.]]

Iniçialménte e dôe staçioìn prinçipæ de Zêna, ö sæ quélle de Prìnçipe e de Brìgnoe, segnâvan a fìn de vàrie lìnie feroviàrie no colegæ fra lô, con Prìnçipe ch'a servîva e ferovîe vèrso nòrd e ponénte méntre Brìgnoe a l'êa colegâ a quélle vèrso o levànte. Pe permétte o colegaménto tra e dôe træte, into [[1872]] a l'é stæta realizâ a "Galerîa Traversàdda" pertuzàndo a colìnn-a tra e staçioìn co-ina galerîa dotâ de dôe colìsse lónga ciù ò mêno 2,3&nbsp;km<ref>{{Çitta web|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,3/articleid,1275_01_1872_0301_0003_18884296/anews,true/|tìtolo=La ferrovia ligure|editô=La Stampa|dæta=1872-10-30|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref><ref>{{Çitta web|url=http://www.trenidicarta.it/aperture.html|tìtolo=Prospetto cronologico dei tratti di ferrovia aperti all'esercizio dal 1839 al 31 dicembre 1926|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>. Coscì, óltre a-e 10 colìsse de l'òriginâle staçión de tésta, se n'é azónte de nêuve de lâto a-a prìmma costruçión (da 2 scìnn-a 10, into [[1939]]) aprêuvo a-o scâvo de âtre galerîe paralêle a-a prìmma e a livelaçión da colìnn-a arénte a-e colìsse. Són stæte dónca realizæ de banchìnn-e che continoâvan vèrso Brìgnoe, co-a staçión che da "de tésta" a l'êa diventâ "mésccia de tésta e de trànxito". Sto anpliaménto chi, óltre che a acrésce a capaçitæ de trànxito da staçión, o l'à permìsso a froiçión di percórsi lóngo tùtte e lìnie che pasâvan pe Zêna. Inti ànni sucesîvi e scìnn-a-i [[Anni 1960|ànni sciusciànta]] e colìsse de tésta són stæte dêuviæ prinçipalménte pe-o tràfego locâle de pasagê da e vèrso [[Sann-a|Sànn-a]], [[Turtonn-a|Tortónn-a]] e [[Lisciandria|Lusciàndria]]. Sucesivaménte tùtto o tràfego pasagê o l'é stæto trasferîo in scê dêxe colìsse de córsa, con quélle trónche che són stæte dêuviæ cómme depòxiti pe vagoìn e locomotîve.

[[Immaggine:Genova-pzzaprincipe-treccani.jpg|sinistra|miniatura|280x280px|Vìsta aéria, ciù ò mêno into [[1930]], da staçión. A costruçión in sciâ drîta a l'é a pàrte ciù antîga, quélla a-a scinìstra a l'é quélla co-e prìmme colìsse pasànti.]]

Into [[1900]], aprêuvo a l'aoménto do tràfego feroviàrio, gh'é stæto 'n intervénto de anpliaménto da staçión realizòu in sciô progètto de l'inzegnê [[Giacomo Radini Tedeschi]]. A-i [[15 mazzo|15 de màzzo]] do [[1916]] inta staçión a l'é stæta instalâ a corénte elétrica [[Scistêma trifâze|trifâze]], sucesivaménte convertîa inta [[Corénte contìnoa|contìnoa]] a 3.000&nbsp;V dêuviâ ancón a-a giornâ d'ancheu, prìmma pî-a Zêna-Rómma e pöi inte træte pe [[Milan|Milàn]] ascì. L'ùrtima lìnia a abandonâ o scistêma trifâze a l'é stæta a [[Ferovîa Torìn-Zêna|Torìn-Zêna]] inti ànni '60<ref>Defæti, prìmma de quéllo moménto, i trêni esprèsci (a l'época ciamæ ''direttissimi'') e i trêni ràpidi che arivâvan da Torìn e da-a Frànsa, e dirètti a [[Romma|Rómma]], a-a staçión de Zêna Prìnçipe êan òbligæ a fâ 'n càngio de locomotîva.</ref>. Into perîodo da [[Segonda Guæra Mondiâ|Segónda Goæra Mondiâle]], coscì cómme in tànte âtre staçioìn italiànn-e, a toâ de metàllo a covertûa di ràmmi da ferovîa trónchi a l'é stæta desmantelâ e riutilizâ.

Quàrche ànno dòppo, tra o [[1856]] e o [[1857]], l'é stæto caciòu zu o [[Convénto de Sàn Pòulo (Zêna)|convénto de Sàn Pòulo]], a [[pòrta de l'Anòna]] e di cazaménti che inte quéllo moménto êan dêuviæ cómme cazèrme ma che a l'inprìnçipio êan di magazìn da gràn e o [[Convénto de Sànto Spìrito (Zêna)|convénto de Sànto Spìrito]], fæto che into méntre o l'à permìsso l'avertûa da Stràdda de Andrîa Döia<ref name="Pastorino" /><ref name=":3" />.

A-a fìn di [[Anni 1950|ànni çinquànta]] són stæte costroîe de nêuve colìsse depoî 'n anpliaménto vèrso mónte e a l'é stæta realizâ 'na nêuva centrâle pî-a gestión di scàngi<ref>{{Çitta web|url=https://www.youtube.com/watch?v=sLwLaXec7RE&t=275s|tìtolo=Cinegiornale FS N°30|dæta=1959|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>. A-i [[27 mazzo|27 de màzzo]] do [[1962]] o l'é stæto avèrto 'n colegaménto dirètto a-a [[Socorsâle di Zôvi]] gràçie a l'ativaçión da lìnia dirètiscìma vîa [[Granaieu]]<ref>Ferovîe do Stâto, ''Ordine di Servizio n. 30'', 1962</ref>, colegaménto ch'o l'à permìsso d'evitâ o pasàggio pî-a [[Staçión de Zêna Sàn Pê d'Ænn-a|staçión de Sàn Pê d’Ænn-a]] a-i trêni ch'andâvan nòrd.

=== Construçión ===

A-i [[20 mazzo|20 de màzzo]] do [[1993]], pe-i travàggi de potençiaménto di colegaménti metropolitén tra [[San Pê d'Ænn-a|Sàn Pê d'Ænn-a]] e Brìgnoe, a l'é stæta ativâ a nêuva fermâta sototæra de "Zêna Prìnçipe Sotæranìa", dotâ de dôe colìsse de córsa<ref>{{Çitta publicaçión|ànno=1993|méize=zùgno|tìtolo=Passante a Genova|revìsta=I Treni Oggi|nùmero=138|p=8|léngoa=IT}}</ref>. A fermâta, costroîa a 'n'altéssa mìnima de 3 mêtri in sciô livéllo do mâ (ciù ò mêno 15 mêtri de sòtta a-a staçión in superfìcce), a l'é stæta iniçialménte ciamâ "Sàn Tomâxo", da-o nómme de 'na galerîa ciù antîga pe-o pòrto ch'a l'é stæta in pàrte riutilizâ pî-a sò realizaçión<ref name="zerbini75">{{Çitta lìbbro|outô=Paolo Zerbini|tìtolo=Genova e Liguria Dove & Chi|url=https://books.google.it/books?id=DlvKxgEACAAJ|ànno=1993|editô=Genova Dove|léngoa=IT|p=75-76}}</ref>. Pe-o nêuvo percórso di trêni tra Prìnçipe e Brìgnoe a l'é stæta realizâ 'na nêuva galerîa de 1,5&nbsp;km, ciamâ "Cónbo", e a l'é stæta in pàrte riutilizâ, óltre a-a za minsonâ galerîa de Sàn Tomâxo, a prexisténte "Galerîa Traversàdda" ascì<ref name="zerbini75" />. Inte l'ötùnno do [[2010]] a l'é stæto serâ a-o trànxito unn-a de dôe colìsse da staçión sototæra aprêuvo a-i travàggi de anpliaménto do [[pasànte feroviàrio de Zêna]]. Quésti travàggi, che dovéivan êse finîi into [[2012]], pe vàrri problêmi són però ancón in córso a-a giornâ d'ancheu<ref>{{Çitta web|url=https://genova.repubblica.it/cronaca/2010/09/09/news/ferrovie-6912699/|tìtolo=Ferrovie, aperti i cantieri

<gallery mode="packed" widths="250" heights="150">

I lavori termineranno nel 2012|outô=Massimo Minella|dæta=2010-09-09|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>.

Inaugurazione linea Torino-Genova a Genova.jpeg|L'inouguaçión ofiçiâ da ferovîa Turìn-Zêna, inte [[Ciàssa Caregaménto (Zêna)|Ciàssa Caregaménto]], [[1854]]

Dinegro-inaugurazione ferrovia 1854.jpg|Pitûa dedicâ a l'inouguaçión, do 1854, da ferovîa tra Ciàssa Prìnçipe e Sàn Pê d'Ænn-a

Brogi, Giacomo (1822-1881) - n. 3550 - Genova - Piazza dell'Acqua verde.jpg|Föto do [[Giacomo Brogi]] co-a staçión e Ciàssa Ægoavèrde inta segónda meitæ do sécolo XIX. L'arcâta de mancìnn-a a l'é stæta caciâ zu a-o coménso do sécolo XX<ref name="navone383">{{Çitta lìbbro|outô=Riccardo Navone|tìtolo=Viaggio nei caruggi. Edicole votive, pietre e portali|url=https://books.google.it/books?id=F92cIAAACAAJ|ànno=2007|editô=Fratelli Frilli|çitæ=Zêna|léngoa=IT|p=383|ISBN=88-75-63334-7}}</ref>

Fabbricato viaggiatori Genova Principe terminato nel 1860.jpeg|Vìsta da staçión da [[Castelétto (Zêna)|Castelétto]], co-o gràn téito d'âsa e l'intrâ ancón scimétrica

Stazione Principe 1886.png|Màppa da scitoaçión urbanìstica a-o [[1886]]

Stazione Principe 1906.png|Màppa da mæxima zöna a-o [[1906]]

</gallery>

O primìscimo fabricâto da staçión o l'é stæto terminòu sùbito prìmma l'inouguaçión da [[ferovîa Turìn-Zêna]], ch'a s'é tegnûa a-a prezénsa do rè a-i 20 de frevâ do [[1854]] inta [[Ciàssa Caregaménto (Zêna)|Ciàssa Caregaménto]], e o l'êa in cazaménto picìn de légno, tiòu sciù cómme staçión provizöia pe no fâ di retàrdi inte l'ativaçión da lìnia e che a ògni mòddo o conprendéiva za o scàgno telegràfico<ref name=":0">{{Çitta lìbbro|tìtolo=Almanacco etrusco: cronologico, statistico, mercantile|url=https://books.google.it/books?id=GPYYAAAAYAAJ|ànno=1859|léngoa=IT|p=140-141}}</ref>. A strutûa de légno a l'é restâ in fonçión scìnn-a l'avertûa, do [[1860]], da staçión definitîva, realizâ segóndo o progètto de màscima de l'inzegnê [[Alessandro Mazzuchetti]], prezentòu a l'Aministraçión de Stràdde Feræ a-i 23 de màrso do [[1854]]<ref name=":3" />.

Prìmma da sò aprovaçión, a-i 25 de zùgno do [[1855]], gh'é stæto 'na série de integraçioìn e azónte nasciûe da-i confrónti co-e comiscioìn di ministêi e di çitadìn, ch'àn portòu, in particolâ, a contegnî a-o màscimo l'asbasciaménto prevìsto de l'intrêga [[Ciàssa Ægoavèrde (Zêna)|Ciàssa Ægoavèrde]], pe evitâ dànni e procèssi co-i propiêtâi di cazaménti avansæ in sciâ ciàssa. Pe crovî o dislivéllo de doî mêtri ch'o gh'êa ancón tra a ciàssa e o ciàn de colìsse, l'é stæto azónto drénto a-a staçión e scainæ sopravisciûe scìnn-a-a giornâ d'ancheu<ref name=":3" />. A construçión do fabricâto viâgiatoî a l'à ànche fæto mesciâ o [[Monuménto a-o Cristòffa Cónbo (Zêna)|monuménto a-o Cristòffa Cónbo]] ch'o se stâva tiàndo sciù inte Ciàssa Ægoavèrde, stramuòu ciù a levànte e inouguòu do [[1862]]<ref>{{Çitta lìbbro|outô=Tommaso Pastorino|tìtolo=Dizionario delle strade di Genova|url=https://books.google.it/books?id=QJ9MngEACAAJ|ànno=1968|editô=Edizioni Tolozzi|çitæ=Zêna|léngoa=IT|pp=16-17|volùmme=vol. I}}</ref>. A nêuva staçión a l'é stæta inouguâ a-i 3 de seténbre do [[1860]], co-i travàggi ch'én finîi into méize de màzzo do [[1861]]<ref name=":3" />.

Quésta fermâta a l'é servîa da vàrri trêni pe-o traspòrto locâle, fæto ch'o l'à permìsso d'alegerî a presción in scê lìnie in superfìcce. L'intrâ a-a fermâta sototæra a l'é poscìbile ségge pe mêzo de scæ mòbili instalæ into palàçio prinçipâ da staçión che da 'n'intrâ estèrna, colegâ a-a [[Staçión marìtima de Zêna|staçión marìtima]], tra Ciàssa do Prìnçipe, Stràdda Fànti d'Itàlia e Stràdda Bersagê d'Itàlia, co-a poscibilitæ de interscàngio tra i trêni, i òutobi e a metropolitànn-a.

Da sùbito l'é comensòu e discuscioìn pò-u pasànte feroviàrio tra a nêuva staçión de Prinçìpe e quélla de tésta da futûra lìnia pe [[A Spèza|Spézza]], dæto che no gh'êa ancón de conligaménto, bén sponciòu da l'avertûa da prìmma seçión tra a "Staçión de Levànte de Zêna", ancheu [[Staçión de Zêna Brignoe|Brìgnoe]], e [[Staçión de Ciâvai|quélla de Ciâvai]] a-i 23 de novénbre do [[1868]]. A-o prìmmo de novénbre do [[1869]] l'é dónca comensòu o scâvo da "Galerîa Traversàdda", avèrta a l'ezercìçio a-i 23 de lùggio do [[1872]]. Con sta galerîa chi, dotâ de dôe colìsse e lónga ciù ò mêno 2,3&nbsp;km, a staçión de Prinçìpe da unn-a "de tésta" a l'êa vegnûa "mésccia de tésta e de trànxito"<ref name=":5">{{Çitta|Stazione Ferroviaria Piazza Principe, 2015|pp. 1-2|tìtolo=Relazione storico-artistica}}</ref><ref name=":2">{{Çitta web|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,3/articleid,1275_01_1872_0301_0003_18884296/anews,true/|tìtolo=La ferrovia ligure|editô=La Stampa|dæta=1872-10-30|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref><ref>{{Çitta web|url=http://www.trenidicarta.it/aperture.html|tìtolo=Prospetto cronologico dei tratti di ferrovia aperti all'esercizio dal 1839 al 31 dicembre 1926|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>. Gh'êa però in problêma de tràfego ligòu a-a nêuva dispoxiçión de lìnie, ch'a l'òbligâva i trêni in parténsa pò-u levànte a vegnî inderê lóngo e colìsse de tésta prìmma d'intrâ inte quélle pasànti pi-â galerîa, dónde no gh'êa de spàçio pe constrûe de banchìnn-e<ref name=":5" />.

Da-o dexénbre do [[2008]] a staçión a l'é stæta interesâ da di travàggi de requalificaçión òrganizæ da ''Grandi Stazioni'', socjêtæ controlâ da-e Ferovîe do Stâto ch'a gestisce e ciù grénde staçioìn italiànn-e, segóndo l'òpera de refæta progetâ da l'architétto [[Marco Tamino]], duâ squæxi 'n decénio e ch'a l'à conpréizo a sistemaçión de l'intrâ, 'na nêuva dispoxiçión di locâli comerciâli e doî sotopasàggi. A ògni mòddo, into perîodo di travàggi in sciô lâto de Ciàssa Ægoavèrde, l'intrâ a-a staçión a l'é stæta garantîa da-o fiànco in sce Stràdda de Andrîa Döia (arestâ avèrto dòppo a fìn di travàggi ascì), co-o spostaménto provizöio da bigeterîa e di âtri servìççi, óltre che di ezercìççi comerciâli, pe tùtta a duâta do cantê inte l'ecs-àrea de colìsse de tésta. Sti travàggi chi àn interesòu tùtti i 35.000&nbsp;m² da staçión.

Do [[1892]], inte l'ànbito da comisción speciâle pe l'anpliaménto do [[pòrto de Zêna]], l'é stæto dónca decîzo de potençiâ a staçión de Prìnçipe co-în'estensción vèrso mónte, dónde realizâ çìnque nêuve colìsse pasànti, inte 'n'ària che inte quéllo moménto a l'êa òcupâ da l'[[Arsenâ de Tæra]]<ref name=":5" />.

Into [[2016]], dòppo vàrri ànni de travàggio, o l'é stæto avèrto 'n tùnel de colegaménto tra a staçión, l'intrâ da fermâta da metropolitànn-a e o parchézzo interòu costroîo insémme a-i travàggi de ''restyling'', fæto ch'o l'à permìsso de evitâ l'atraversaménto de Stràdda de Andrîa Döia<ref>{{Çitta web|url=https://www.genova24.it/2016/04/genova-principe-grida-al-miracolo-aperto-il-tunnel-tra-metro-e-stazione-106171/|tìtolo=Genova, Principe grida al “miracolo”: aperto il tunnel tra metro e stazione|dæta=2016-04-07|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>.

== Inpiànti ==

=== Nêuveçénto ===

<gallery mode="packed" widths="250" heights="150">

[[Immaggine:Genova staz Principe sotterranea.jpg|thumb|280x280px|Staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe Sotæranìa.]]A staçión de Zêna Prìnçipe a l'é sudivîza tra ciù livélli:

Stazione di Genova Principe lato binari.jpeg|Vìsta staçión de tésta tra a fìn de l'Eutoçénto e i prìmmi ànni do Nêuveçénto

Genova-pzzaprincipe-treccani.jpg|Vìsta aéria, ciù ò mêno do [[1930]], da staçión. In sciâ drîta gh'é a pàrte ciù antîga, a-a mancìnn-a e prìmme colìsse pasànti

Stazione Genova Principe - portali gallerie Traversata.jpg|I portæ da [[Galerîa Traversàdda]] amiæ da-a staçión de Prìnçipe, a galerîa vêgia a l'é, tra e dôe prinçipæ, quélla in sciâ drîta

</gallery>

Into nêuvo sécolo, l'é dónca comensòu i travàggi pe l'anpliaménto da staçión, ch'àn portòu a di gréndi intervénti a-a [[galerîa Traversàdda]], co-o sò miâgión ch'o l'é stæto aretròu e con l'avertûa de 'n'âtra galerîa, ligâ a-a prìmma, e-e nêuve strutûe ch'én stæte inandiæ a-a fìn da demoliçión de l'Arsenâ de Tæra, inte l'òtôbre do [[1901]]. Tra o [[1902]] e o [[1904]] l'é stæto tiòu sciù i miâgioìn de conteniménto, traciòu e nêuve stràdde a mónte da staçión e a ræ de colìsse e finîi i travàggi a-a galerîa. Do [[1904]] l'é stæto terminòu, con l'instalaçión de toæ, o ciasâ de colìsse pasànti e l'é dónca comensòu o servìçio dirètto co-a nêuva staçión de Brìgnoe, apénn-a renovâ. O nêuvo fabricâto pe-e colìsse pasànti o l'é stæto progetòu da l'inzegnê [[Giacomo Radini Tedeschi]] e o l'é fîto vegnûo l'âa ciù inportànte da staçión intrêga<ref name=":6">{{Çitta|Stazione Ferroviaria Piazza Principe, 2015|p. 2|tìtolo=Relazione storico-artistica}}</ref>. A-i [[15 mazzo|15 de màzzo]] do [[1916]] l'é stæto instalòu a corénte elétrica [[Scistêma trifâze|trifâze]], ciù avànti convertîa inta [[Corénte contìnoa|contìnoa]] a 3.000&nbsp;V dêuviâ ancón a-a giornâ d'ancheu, prìmma lóngo a Zêna-Rómma e dòppo lóngo a lìnia pe [[Milan|Milàn]]. L'ùrtima lìnia a abandonâ o scistêma trifâze a l'é stæta a [[Ferovîa Turìn-Zêna|Turìn-Zêna]], into córso di ànni Sciusciànta<ref group="n.">Defæti, prìmma de quéllo moménto, i trêni esprèsci (a l'época ciamæ ''direttissimi'') e i trêni ràpidi ch'arivâvan da [[Turin|Turìn]] e da-a [[Fransa|Frànsa]] e ch'êan dirètti a [[Romma|Rómma]], inta staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe êan òbligæ a cangiâ a motrîce.</ref>.

* Segóndo ciàn sototæra: o l'é quéllo dónde a se trêuva a staçión da metropolitànn-a de [[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]]

* Prìmmo ciàn sototæra: quésto livéllo o l'òcupòu da locâli técnichi e magazìn de FS, óltre che da-e dôe colìsse da lìnia sub-urbâna (1s e 2s) che fórman a fermâta de Zêna Prìnçipe Sotæranìa

* Ciàn de colìsse: realizòu ciù in bàsso do ciàn terén, o dispónn-e de:

** 9 colìsse pasànti (da 11 a 18 e o 20)

** 1 colìssa de tèsta (19)

* Ciàn terén: scitoòu into fabricâto viâgiatoî, o l'é a sêde da ciù pàrte de ativitæ comerciâli, di servìççi pe-i pasagê e da [[Gexa|gêxa]] catòlica scitoâ inta staçión<ref>{{Çitta web|url=https://www.fsitaliane.it/content/fsitaliane/it/media/comunicati-stampa/2020/7/17/gruppo-fs-italiane-e-cei-firmano-convenzione-per-assistenza-past.html|tìtolo=Gruppo FS Italiane e CEI firmano convenzione per assistenza pastorale nelle chiese delle stazioni|dæta=2020-07-17|léngoa=IT|vìxita=2021-08-14}}</ref>.

* Cién sorvielevæ: seræ a-o pùblico, són òcupæ da locâli e ofìççi de FS

A staçión de Prìnçipe a l'à coscì fonçionòu sorviatùtto co-e sò colìsse pasànti e dónca, into ciàn de riórdino do [[Pasànte feroviàrio de Zêna|gróppo feroviàrio de Zêna]] do [[1938]], l'é stæto progetòu in nêuvo anpliaménto. Stavòtta, o spàçio vèrso mónte o l'é stæto recavòu caciàndo zu l'amasatöio inta vàlle do [[Lagàsso]] e i cazaménti ch'êan stæti tiæ sciù in sce quéllo ch'o l'arestâva do [[Bastión de Sàn Michê (Zêna)|bastión de Sàn Michê]], sàiva a dî a [[Schêua Dùcca di Abrùssi (Zêna)|schêua Dùcca di Abrùssi]], a [[Câza litöia Enrico Toti (Zêna)|câza litöia Enrico Toti]] e a [[Cazèrma da Providénsa (Zêna)|cazèrma da Providénsa]]. Insémme a-e demoliçioìn, comensæ do [[1939]], l'é stæto inandiòu o redóggio da galerîa Traversàdda e o scâvo de quélla de Sàn Ròcco vèrso ponénte, a dóggia cànn-a e ch'a pàssa sótta a-o [[Grand Hotel Miramare (Zêna)|Grand Hotel Miramare]]. I travàggi àn però patîo di gròsci retàrdi pò-u coménso da [[Segonda Guæra Mondiâ|Segónda Goæra Mondiâle]], co-a fàrta de materiâli e de òperâi specializæ, pe arestâse squæxi do tùtto do [[1942]], con l'òcupaçión tedésca. Inti [[Bonbardaménti de Zêna ina Segónda Goæra Mondiâle|bonbardaménti da çitæ]] a staçión a l'à patîo di gròsci dànni, màscime into pòrtego di arîvi, inte bigeterîe e into ristorànte, coscì cómme i cazaménti avansæ in sciâ Stràdda de Andrîa Döia. Da-o lùggio do [[1940]] l'êa stæto smantelòu a toâ de l'Eutoçénto, pe recuperâ o metàllo segóndo e dispoxiçioìn do coscì dîto decrêto pi-â "Canpàgna do Færo"<ref name=":6" />.

O livéllo de colìsse o l'é òcupòu do tùtto da anbiénti de Divixoìn FS, locâli técnichi, depòxiti, ativitæ comerciâli e servìççi de ristoraçión. E colìsse da-o nùmero 1 a-o 10 êan trónche da-o lâto de levànte, eséndo ancón quélle de l'òriginâia staçión de tèsta, e són stæte dêuviæ scìnn-a-i ànni sciusciànta sorviatùtto pe-o locâle tràfego pasagê da e vèrso Sànn-a, Tortónn-a e Lusciàndria. Ciù tàrdi tùtto o tràfego pasagê o l'é stæto spostòu in scê dêxe colìsse de córsa, méntre quélle trónche són stæte dêuviæ ancón pe vàrri ànni cómme ricòvero de locomotîve, de vetûe, di vagoìn postâli e pe-o càrego e descàrego de quàrche mèrçe de servìçio. A ògni mòddo ste colìsse chi són stæte a-a fìn demolîe co-i travàggi di [[Anni 2010|ànni 2010]].

Into dòppo goæra a staçión a l'é stæto fîta arangiâ e tórna avèrta a-a tràfego, gràçie ànche a materiâli e màchine conpréize inti agiùtti di Aliæ. Into méntre, l'é stæto repigiòu i travàggi de anpliménto do ciasâ da staçión, co-o nêuvo miâgión de conteniménto ch'o l'é stæto terminòu do [[1949]] e-e dôe galerîe pe Brìgnoe, vêgia e nêuva, ch'àn pigiòu a sò câa d'ancheu<ref name=":6" />; a-a fìn di [[Anni 1950|ànni Çinquànta]] a remónta a centrâle pî-a gestión di scàngi<ref>{{Çitta web|url=https://www.youtube.com/watch?v=sLwLaXec7RE&t=275s|tìtolo=Cinegiornale FS N°30|dæta=1959|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>. A-i 27 de màzzo do [[1962]] l'é stæto inouguòu o ligàmme dirètto co-a [[ferovîa socorsâle di Zôvi]], gràçie a l'ativaçión da lìnia dirètiscìma vîa [[Granaieu]], ch'a permétte a-i trêni pi-â [[Cianûa padann-a|Cianûa Padànn-a]] de sghindâ o pasàggio da-a [[Staçión de Zêna Sàn Pê d'Ænn-a|staçión de Sàn Pê d'Ænn-a]]<ref>Ferovîe do Stâto, ''Ordine di Servizio n. 30'', 1962</ref>.

A-o livéllo do ciàn terén l'inponénte faciâta in [[stîle neoclàscico]] do [[fabricâto viâgiatoî]], co-a sò fórma a àngolo, a circónda a Ciàssa Ægoavèrde da nòrd a ponénte, resâtàndo in sciô sfóndo de [[Vîa Bàrbi]] pe chi o l'arivésse a-a staçión da-a [[Ciàssa da Nonçiâ]]. In scîa ciàssa da staçión, ch'a pigia o sò nómme da-a prezénsa de 'n riàn interòu, són afaciæ l'ecs [[Hotel Colombia Excelsior|hotel Colónbia]], d'ancheu a sêde da [[Bibliotêca Universcitâia de Zêna|Bibliotêca Universcitâia]], vàrri albèrghi e 'na stàtoa de l'Eutoçénto do [[Cristoffa Combo|Cristòffa Cónbo]]. Da chi se peu arivâ in pöchi menûti a-a [[Coménda de Sàn Gioàn de Pre|Coménda de Pre]], a-o [[castéllo d'Albertis]] (gràçie a l'[[Ascensô Castéllo d'Albertis-Montegalétto|ascensô de Montegalétto]]), a-a Ciàssa da Nonçiâ, a-a Staçión Marìtima, a-a [[Villa do Prinçipe|Vìlla do Prìnçipe]] e a-o [[Pòrto Antîgo de Zêna|Pòrto Antîgo]].

== Moviménto ==

=== Ùrtimi ànni ===

<gallery mode="packed" widths="250" heights="150">

[[Immaggine:Stazione di Genova Principe - panoramio.jpg|miniatura|280x280px|'N trêno do servìçio ''Frecciabanca'' inta staçión Prìnçipe.]]

Gare-routiere-genova-piazza-principe.jpg|O ciasâ recavòu da-a vêgia staçión de tésta, d'ancheu intrâ da metropolitànn-a

In tèrmini de tràfego, a l'é dêuviâ da ciù ò mêno 66.000 pasagê a-o giórno, pe 24.000.000 de persónn-e a l'ànno<ref name="grandistazioni.it">{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20120820075045/http://www.grandistazioni.it/cms/v/index.jsp?vgnextoid=6cc307c09d09a110VgnVCM1000003f16f90aRCRD|tìtolo=Genova Piazza Principe|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>, nùmeri segóndo i quæ a l'é a nöna staçión italiànn-a pe moviménto. A Zêna Prìnçipe pàsan ciù ò mêno 300 trêni a-o giórno<ref name="grandistazioni.it" />.

20160814 001 Genova - Genua - Piazza del Principe (28508298713).jpg|A zöna di parchézzi dòppo i travàggi do [[2016]]

</gallery>

A-i 20 de màzzo do [[1993]], pe resòlve i lìmiti de capaçitæ da lìnia tra Sàn Pê d'Ænn-a e Brìgnoe, l'é stæto repigiòu 'n progètto do [[1979]] de percórso alternatîvo ch'o l'à portòu a l'ativaçión da nêuva fermâta de Zêna Prìnçipe Sotæranìa, atraversâ de dôe colìsse de córsa<ref>{{Çitta publicaçión|ànno=1993|méize=zùgno|tìtolo=Passante a Genova|revìsta=I Treni Oggi|nùmero=138|p=8|léngoa=IT}}</ref>. A nêuva fermâta a se trêuva a 'n'ertéssa mìnima de 3 mêtri in sciô livéllo do mâ, sàiva a dî tòsto 15 mêtri ciù in bàsso da staçión de superfìcce, e a l'inprinçìpio a l'êa dîta de Sàn Tomâxo, da-o nómme de unn-a de galerîe in scê lìnie mèrçe pò-u pòrto ch'a l'êa stæta in pàrte riutilizâ into nêuvo percórso<ref name="zerbini75">{{Çitta lìbbro|outô=Paolo Zerbini|tìtolo=Genova e Liguria Dove & Chi|url=https://books.google.it/books?id=DlvKxgEACAAJ|ànno=1993|editô=Genova Dove|léngoa=IT|p=75-76}}</ref>. Insémme a l'ativaçión da galerîa de Sàn Tomâxo n'é stæto realizòu unn-a nêuva, intitolâ a-o [[Cristoffa Combo|Cristòffa Cónbo]] e de tòsto 1,5&nbsp;km. I travàggi pi-â galerîa "Cónbo", ligâ a-o camìn a mónte da galerîa Traversàdda<ref name="zerbini75" />, són stæti inandiæ a-i 15 de dexénbre do [[1987]] e són finîi tra i méixi de màrso e d'arvî do [[1993]]<ref name=":6" />.

Inte l'ötùnno do [[2010]] l'é stæto seròu a-o trànxito a colìssa 2s da staçión sototæra pe di travàggi ligæ a l'anpliaménto do [[pasànte feroviàrio de Zêna]]. Quésti travàggi, che dovéivan finî do [[2012]], pò-u faliménto de inpréize ch'àivan goâgnòu l'apàlto són terminæ sôlo do [[2021]], quànde l'é stæto seròu a colìssa 1s pe fâghe o mæximo intervénto<ref>{{Çitta web|url=https://genova.repubblica.it/cronaca/2010/09/09/news/ferrovie-6912699/|tìtolo=Ferrovie, aperti i cantieri

A staçión a l'é servîa da trêni regionâli de ''[[Trenitalia]]'', òrganizæ segóndo 'n contràtto siglòu co-a [[Liguria|región Ligùria]], e da 'n servìçio scìmile gestîo da ''[[Trenord]]''. Ferman chi ànche vàrri colegaménti de lónga distànsa fæti sénpre da ''Trenitalia'', con trêni ''Intercity'', ''Frecciabianca'', ''Frecciargento'' e ''Frecciarossa'', e da [[Thello]].

I lavori termineranno nel 2012|outô=Massimo Minella|dæta=2010-09-09|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>.

Da-o dexénbre do [[2008]] tùtti i 35.000&nbsp;m² da staçión són stæti interesæ da travàggi de requalificaçión comiscionæ da ''Grandi Stazioni'', socjêtæ controlâ da-e Ferovîe do Stâto ch'a gestisce o fabricâto, segóndo progètto do [[Marco Tamino]]. Duæ tòsto dêx'ànni, st'intervénti chi àn portòu a-a refæta de l'intrâ, a-a nêuva dispoxiçión di locâli comerciâli e a l'avertûa de doî sotopasàggi. Into perîodo di travàggi a-a pàrte do cazaménto vèrso Ciàssa Ægoavèrde, l'intrâ a-a staçión a l'é stæta garantîa da 'n portâ laterâle in sce Stràdda de Andrîa Döia, ch'o l'é arestòu in fonçión dòppo a fìn di travàggi, méntre pe tùtta a duâta do cantê l'é stæto mesciòu in mòddo provizöio a bigeterîa, i âtri servìççi e di ezercìççi comerciâli inte l'ecs-àrea de colìsse de tésta.

Pe de ciù, a staçión Prìnçipe a l'é servîa da-o colegaménto feroviàrio Nìssa-Mósca (andâta e ritórno) conosciûo cómme ''[[Riviera Express]]''.

Into [[2016]], dòppo di ànni de travàggi, l'é stæto avèrto o tùnel pedonâle ch'o lîga a staçión, o parchézzo interòu, avèrto inte l'ànbito do ''restyling'' de l'inpiànto, e l'intrâ da metropolitànn-a, ch'o permétte de evitâ l'atraversaménto de Stràdda de Andrîa Döia<ref>{{Çitta web|url=https://www.genova24.it/2016/04/genova-principe-grida-al-miracolo-aperto-il-tunnel-tra-metro-e-stazione-106171/|tìtolo=Genova, Principe grida al “miracolo”: aperto il tunnel tra metro e stazione|dæta=2016-04-07|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>.

== Inpiànti ==

[[Immaggine:Genova staz Principe sotterranea.jpg|thumb|280x280px|Staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe Sotæranìa]]

A staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe a l'é spartîa in sce ciù livélli:

* Segóndo ciàn sototæra: o l'é quéllo dónde se trêuva a staçión da metropolitànn-a de [[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]]

* Prìmmo ciàn sototæra: quésto livéllo o l'òcupòu da locâli ténichi e magazìn de FS, ciù che da-e dôe colìsse da lìnia sub-urbâna (1s e 2s) ch'atravèrsan a fermâta de Zêna Ciàssa Prìnçipe Sotæranìa

* Ciàn de colìsse: constrûto ciù in bàsso do ciàn terén, o gh'à:

** 9 colìsse pasànti (da 11 a 18 e a 20)

** 1 colìssa de tésta (19)

* Ciàn terén: scitoòu into fabricâto viâgiatoî, o l'é a sêde da ciù pàrte de ativitæ comerciâli, di servìççi pe-i pasagê e da [[Gexa|gêxa]] catòlica da staçión<ref>{{Çitta web|url=https://www.fsitaliane.it/content/fsitaliane/it/media/comunicati-stampa/2020/7/17/gruppo-fs-italiane-e-cei-firmano-convenzione-per-assistenza-past.html|tìtolo=Gruppo FS Italiane e CEI firmano convenzione per assistenza pastorale nelle chiese delle stazioni|dæta=2020-07-17|léngoa=IT|vìxita=2021-08-14}}</ref>.

* Cién sorvielevæ: seræ a-o pùblico, són òcupæ da locâli e scàgni de FS

O livéllo de colìsse o l'é òcupòu do tùtto da anbiénti de Divixoìn FS, locâli ténichi, depòxiti, ativitæ comerciâli e servìççi de ristoraçión. E colìsse da-o nùmero 1 a-o 10, che no l'exìstan ciù, êan quélle trónche de l'òriginâia staçión de tésta, e són stæte dêuviæ scìnn-a-i ànni Sciusciànta sorviatùtto pò-u tràfego pasagê locâle da e vèrso Sànn-a, Tortónn-a e Lusciàndria. Cómme tùtto o tràfego pasagê o l'é stæto mesciòu lóngo dêxe colìsse de córsa, quélle trónche són stæte dêuviæ ancón pe di ànni cómme ricòvero pe locomotîve, vetûe, vagoìn postâli e pò-u càrego e o descàrego de quàrche mèrçe de servìçio. A ògni mòddo ste colìsse chi són stæte a-a fìn demolîe co-i travàggi di [[Anni 2010|ànni 2010]].

A-o livéllo do ciàn terén l'inponénte faciâta in [[stîle neoclàscico]] do [[fabricâto viâgiatoî]], co-a sò fórma a àngolo, a circónda a Ciàssa Ægoavèrde da nòrd a ponénte, resâtàndo in sciô sfóndo de [[Vîa Bàrbi]] pe chi o l'arîva a-a staçión da-a [[Ciàssa da Nonçiâ]]. In sciâ ciàssa da staçión, ch'a pìggia o sò nómme da-o riàn interòu ch'o ghe pàssa sótta, s'avànsa l'ecs-[[Hotel Colombia Excelsior|Hotel Colónbia]], d'ancheu a sêde da [[Bibliotêca Universcitâia de Zêna|Bibliotêca Universcitâia]], di albèrghi e o [[Monuménto a Cristòffa Cónbo (Zêna)|monuménto, de l'Eutoçénto, a-o Cristòffa Cónbo]]. Da chi se peu arivâ in pöchi menûti a-a [[Coménda de Sàn Gioàn de Pre|Coménda de Pre]], a-o [[castéllo d'Albertis]] gràçie a l'[[Ascensô Castéllo d'Albertis-Montegalétto|ascensô de Montegalétto]], a-a Ciàssa da Nonçiâ, a-a [[Staçión marìtima de Zêna|staçión marìtima]], a-a [[Villa do Prinçipe|vìlla do Prìnçipe]] e a-o [[Pòrto Antîgo de Zêna|Pòrto Antîgo]].

== Moviménto ==

[[Immaggine:Stazione di Genova Principe - panoramio.jpg|miniatura|280x280px|'N trêno do servìçio ''Frecciabanca'' inta staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe]]

In tèrmini de tràfego, a staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe a l'é dêuviâ da ciù ò mêno 66.000 pasagê a-o giórno, pe 24.000.000 de persónn-e a l'ànno<ref name="grandistazioni.it">{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20120820075045/http://www.grandistazioni.it/cms/v/index.jsp?vgnextoid=6cc307c09d09a110VgnVCM1000003f16f90aRCRD|tìtolo=Genova Piazza Principe|léngoa=IT|vìxita=2021-08-13}}</ref>, nùmeri ch'a réndan a novénn-a staçión de RFI pe moviménto. A Zêna Ciàssa Prìnçipe ghe pàssa ciù ò mêno 300 trêni a-o giórno<ref name="grandistazioni.it" />.

A staçión a l'é servîa da trêni regionâli de ''[[Trenitalia]]'', òrganizæ segóndo o contràtto stipolòu co-a [[Liguria|región Ligùria]], e do servìçio scìmile gestîo da ''[[Trenord]]''. A staçión de Zêna Ciàssa Prìnçipe a l'é unn-a de fermâte di servìççi de ''Trenitalia'' a lónga percorénsa ascì, ch'inclùddan trêni ''[[InterCity (Itàlia)|InterCity]]'', ''[[InterCity (Itàlia)|InterCity Notte]]'', ''[[Frecciabianca]]'', ''[[Frecciargento]]'', ''[[Frecciarossa]]'' e [[Italo - Nuovo Trasporto Viaggiatori|NTV]]. In sciâ fìn, gh'é di servìççi internaçionâli cómme i ''[[EuroCity]]'' pe [[Zurïgo|Zurîgo]], i ''nightjet'' da [[Österreichische Bundesbahnen|ÖBB]] pe [[Monego de Bavêa|Mónego de Bavêa]] e [[Venessia|Venéçia]] e o coscì dîta ''[[Riviera Express]]'' tra [[Nissa|Nìssa]] e [[Mosca (çittæ)|Mósca]], che però o l'é sospéizo da-o [[2020]].

== Servìççi ==

== Servìççi ==

== Interscàngi ==

== Interscàngi ==

[[File:Genova_Piazza_Principe_railway_station.JPG|link=https://it.wikipedia.org/wiki/File:Genova_Piazza_Principe_railway_station.JPG|miniatura|280x280px|Vìsta aéria da staçión co-o [[castéllo d'Albertis]] in sciô sfóndo. A-a drîta se pêuan ancón védde e vêge colìsse trónche, d'ancheu desmantelæ.]]

[[File:Genova_Piazza_Principe_railway_station.JPG|link=https://it.wikipedia.org/wiki/File:Genova_Piazza_Principe_railway_station.JPG|miniatura|280x280px|Vìsta da staçión co-o [[castéllo d'Albertis]] in sciô sfóndo]]

Vixìn a-a staçión gh'é o capolìnia de numerôze lìnie di òutobi da socjêtæ [[AMT]], a staçión de tèsta da [[Ferovîa Prìnçipe-Granaieu|ferovîa a cremaliêra Prìnçipe-Granaieu]] e l'[[ascensô Castéllo d'Albertis-Montegalétto]], gestîi tùtti da l'AMT. Són poscìbili ascì di interscàngi co-e lìnie di òutobi a lónga distànsa, cómme quélli da conpagnîa ''[[Flixbus]]''.

Da-arénte a-a staçión gh'é o capolìnia de bén bén de lìnie di òutobi do traspòrto pùblico locâle, a staçión de tésta da [[Ferovîa Prìnçipe-Granaieu|ferovîa a cremaliêra Prìnçipe-Granaieu]] e l'[[ascensô Castéllo d'Albertis-Montegalétto]], gestîi tùtti da l'AMT. L'é poscìbili di interscàngi co-e lìnie di òutobi a lónga distànsa ascì, cómme quélli da conpagnîa ''[[Flixbus]]''.

A sciortîa de Prìnçipe Sotæranìa a se trêuva a quàrche mêtro da-a staçión de [[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]] da [[metropolitànn-a de Zêna]], gestîa lê ascì da l'AMT, e da-a staçión marìtima do [[Staçión marìtima de Zêna|Pónte di Mìlle]].

A sciortîa de Prìnçipe Sotæranìa a se trêuva a quàrche mêtro da-a staçión de [[Prìnçipe (Metropolitànn-a de Zêna)|Prìnçipe]] da [[metropolitànn-a de Zêna]], gestîa lê ascì da l'AMT, e da-a staçión marìtima do [[Staçión marìtima de Zêna|Pónte di Mìlle]].

Into méize d'òtôbre do 2012 a l'é stæta avèrta 'na nêuva sciortîa, scitoâ in sciâ Stràdda de Andrîa Döia, ch'a permétte 'n interscàngio ciù lèsto tra a staçión FS e quélla da metropolitànn-a, colegaménto ancón ciù sénplice da-o moménto de l'avertûa, into màrso do 2016, do nêuvo tùnel.

Into méize d'òtôbre do 2012 l'é stæto avèrto 'n'âtra sciortîa, scitoâ in sciâ Stràdda de Andrîa Döia, ch'a permétte 'n interscàngio ciù lèsto tra a staçión FS e quélla da metropolitànn-a, conligaménto ancón ciù sénplice da-o moménto de l'avertûa, into màrso do 2016, do nêuvo tùnel pedonâle.

* {{Scìnbolo|Italian traffic signs - icona metropolitana inv 2.svg}} Fermâta metropolitànn-a (Prìnçipe)

* {{Scìnbolo|Italian traffic signs - icona metropolitana inv 2.svg}} Fermâta metropolitànn-a (Prìnçipe)

* {{Scìnbolo|Urban trolleybus inv 2.svg}} Fermâta fìlobi

* {{Scìnbolo|Urban trolleybus inv 2.svg}} Fermâta fìlobi

== Nòtte ==

== Nòtte ==

;Nòtte a-o tèsto

<references group="n." />

;Nòtte bibliogràfiche

<references responsive="" />

<references responsive="" />

{{Interprogetto}}

{{Interprogetto}}

== Ligàmmi de fêua ==

* {{Çitta web|url=https://www.sigecweb.beniculturali.it/images/fullsize/ICCD1029646/ICCD11994797_0700112710_REL.pdf|tìtolo=Stazione Ferroviaria Piazza Principe - Relazione Storico-artistica|léngoa=IT|cid=Stazione Ferroviaria Piazza Principe, 2015|vìxita=2023-12-28}}

{{Navbox ferovîa

{{Navbox ferovîa

|Nómme = Zêna Ciàssa Prìnçipe

|Nómme = Zêna Ciàssa Prìnçipe

|Lìnia = [[Ferovîa Torìn-Zêna|Torìn–Zêna]]<br>[[Ferovîa Milàn-Zêna|Milàn–Zêna]]

|Lìnia = [[Ferovîa Turìn-Zêna|Torìn–Zêna]]<br />[[Ferovîa Milàn-Zêna|Milàn–Zêna]]

|PK = 169

|PK = 169

|Direçión 1 = [[Turin|Torìn]]<br>[[Milan|Milàn]]

|Direçión 1 = [[Turin|Torìn]]<br />[[Milan|Milàn]]

|Staçión precedénte = [[Staçión de Zêna Sàn Pê d'Ænn-a|Zêna Sàn Pê d'Ænn-a]]

|Staçión precedénte = [[Staçión de Zêna Sàn Pê d'Ænn-a|Zêna Sàn Pê d'Ænn-a]]

|Staçión sucesîva = [[Staçión de Zêna Brignoe|Zêna Brìgnoe]]

|Staçión sucesîva = [[Staçión de Zêna Brignoe|Zêna Brìgnoe]]