Europees kampioenschap voetbal 2024

Het Europees kampioenschap voetbal mannen 2024 of UEFA Euro 2024 was de 17e editie van het vierjaarlijkse voetbaltoernooi. Het werd gehouden in de zomer van 2024 in Duitsland. De openingswedstrijd werd op 14 juni 2024 gespeeld in München en de finale werd op 14 juli 2024 gespeeld in Berlijn. Italië was de titelverdediger, maar werd in de achtste finale uitgeschakeld. Het toernooi werd uiteindelijk gewonnen door Spanje.

Europees kampioenschap voetbal 2024
UEFA Euro 2024 Fußball-Europameisterschaft 2024
Toernooi-informatie
Gastland	Duitsland
Datum	14 juni – 14 juli 2024[1]
Teams	24 (van 1 confederatie)
Stadions	10 (in 10 gaststeden)
Winnaar	Spanje (4e titel)
Toernooistatistieken
Wedstrijden	51
Doelpunten	117  (2,29 per wedstrijd)
Toeschouwers	2.681.288  (52.574 per wedstrijd)
Topscorer(s)	Jamal Musiala Harry Kane Georges Mikautadze Ivan Schranz Dani Olmo Cody Gakpo (3 doelpunten)
Beste speler	Rodri
Navigatie
Vorige     Volgende
Portaal    Voetbal

Op 5 november 2014 werd bekend dat er in 2018 een gastland voor dit toernooi gekozen zou worden. Op 9 december 2016 startte officieel het proces met een uitnodiging aan alle UEFA-landen om zich kandidaat te kunnen stellen. Het volgende tijdpad werd daarbij gevolgd:^[2]

• 9 december 2016: de officiële uitnodiging om te bieden op de organisatie van het EK 2024 werd aan alle UEFA-landen verzonden
• 3 maart 2017: deadline voor nationale voetbalbonden om hun interesse in een bod te bevestigen
• 10 maart 2017: bekendmaking van alle geïnteresseerde landen
• 27 april 2018: deadline voor nationale voetbalbonden om hun uitgewerkte bieddossier in te leveren bij de UEFA
• 27 september 2018: toewijzing van het EK voetbal 2024

Landen en combinaties van landen die aangekondigd hadden een bod te overwegen waren Italië, de combinatie Estland / Rusland,^[3] de combinatie Roemenië / Hongarije,^[4] Zweden,^[5] Nederland^[6] en een combinatie van diverse Scandinavische landen. Geen van deze kandidaten stelde uiteindelijk formeel een kandidatuur. Uiteindelijk waren er twee landen die waarvan de UEFA op 8 maart 2017 bevestigde dat zij tijdig, voor 3 maart 2017, de nodige formele kandidaatstellingsprocedures hadden doorlopen.

•   Duitsland gaf in oktober 2013 aan zich kandidaat te zullen stellen.^[7][8][9]
•   Turkije gaf in april 2014 aan zich kandidaat te zullen stellen.^[10]

Op 27 september 2018 werd het gastland gekozen in Nyon, Zwitserland. Het land werd gekozen door middel van een geheime stemming. Het land dat de meerderheid kreeg werd gastland op het Europees kampioenschap. Bij gelijkspel had de voorzitter, Aleksander Čeferin, de beslissende stem. Reinhard Grindel (Duitsland) en Servet Yardımcı (Turkije) namen niet deel aan de stemming en Lars-Christer Olsson uit Zweden kon er vanwege ziekte niet bij zijn.^[11]

Op 5 oktober 2021 werd in het Olympiastadion in Berlijn de slogan van het toernooi bekendgemaakt: United by Football. Vereint im Herzen Europas, wat Verenigd door voetbal. Verenigd in het hart van Europa betekent in het Engels en Duits. Dat gebeurde tijdens een lichtshow. Op dezelfde avond werd ook het logo onthuld. Hierop is de Henri Delaunay-trofee te zien in het midden van een blauw vak. Om de trofee heen zijn gekleurde vlakken zichtbaar die de kleuren van de vlaggen van de deelnemende landen tonen.^[12][13] Ook alle gaststeden kregen een eigen logo.^[14]

Op 15 november 2023 werd de wedstrijdbal Fussballliebe, wat Voetballiefde betekent in het Duits, gepresenteerd bij het Olympiastadion in Berlijn. De bal heeft zwarte driehoeken met rode, blauwe, oranje en groene randen en is gemaakt van duurzame materialen.^[15]

Bij de loting voor het eindtoernooi op 2 december 2023 werd bekend dat het Italiaanse dj- en producertrio Meduza, de Amerikaanse poprockband OneRepublic en de Duitse zangeres Kim Petras het officiële nummer van het toernooi zouden maken.^[16] Op 21 maart 2024 werd bekend dat Petras door planningsproblemen vervangen werd door de Duitse zangeres Leony.^[17] Het nummer Fire werd op 10 mei 2024 uitgebracht.^[18] Het lied werd live ten gehore gebracht tijdens de openings- en sluitingsceremonie van het EK en was ook te horen tijdens de tv-uitzendingen.

Op 20 juni 2023 werd een teddybeer met een veelkleurig shirt, een blauw short en schoenen in de kleuren van de vlag van Duitsland gepresenteerd als mascotte van het toernooi. Fans mochten vervolgens kiezen tussen Albärt, Bärnardo, Bärnheart en Herzi von Bär, elk verwijzend naar Bär, het Duitse woord voor beer, als naam voor de mascotte.^[19] Op 5 juli 2023 werd bekend dat er met 32% van de stemmen was gekozen voor Albärt.^[20]

Op 23 april 2024 maakte de UEFA de 19 geselecteerde scheidsrechters bekend.^[21][22] Net als tijdens het EK 2020 zal er als onderdeel van de samenwerking tussen de UEFA en de CONMEBOL een arbitrageteam uit Zuid-Amerika afgevaardigd worden.

Ook kondigde de UEFA op 23 april 2024 aan dat er 20 videoscheidsrechters (VAR) en 12 ondersteunde scheidsrechters, die als vierde official of reserve assistent-scheidsrechter zullen fungeren, aanwezig zullen zijn.^[22]

De openingsceremonie vond plaats op 14 juni 2024 in de Allianz Arena in München, voorafgaand aan de openingswedstrijd van het toernooi. Tijdens de openingsceremonie werd de in januari 2024 overleden Franz Beckenbauer herdacht. Beckenbauer was doorheen zijn leven speler, trainer, voorzitter en bestuurslid van Bayern München. Zijn weduwe droeg samen met Jürgen Klinsmann en Bernard Dietz, de aanvoerders van de Duitse elftallen die het EK wonnen in 1996 en 1980, de Henri Delaunay-beker het stadion binnen. De Duitse zangeres Leony, de Amerikaanse band OneRepublic en het Italiaans dj-duo Meduza brachten het officiële EK-anthem Fire.

De zes groepen (A tot en met F) bestaan elk uit vier ploegen, waarvan de beste twee van elke groep doorgaan naar de knock-outfase. Ook de vier beste derde ploegen gaan door naar de achtste finales, voor er wordt overgegaan naar de gebruikelijke kwartfinales, halve finales en de finale. Zo vallen er na de groepsfase slechts acht ploegen af. De 51 wedstrijden worden in een periode van 31 dagen afgewerkt.

De loting voor de groepsfase van het toernooi werd gehouden op 2 december 2023 in de Elbphilharmonie in Hamburg.^[23] Bij de loting werden de gekwalificeerde landen verdeeld in zes groepen van vier.^[24][25]

Potindeling en speelschema

De 24 ploegen werden in zes groepen van vier ploegen geloot. De drie ploegen die zich via de play-offs plaatsten waren ten tijde van de loting nog niet bekend. Om deze reden werden die ploegen ingedeeld als: play-off-winnaars A tot en met C. De volgende criteria werden aangehouden tijdens de loting:^[26]

• De potindeling werd bepaald op basis van de overall ranking in de kwalificatie voor het Europees kampioenschap voetbal 2024 na afloop van de kwalificatie.

In eerste instantie waren de teams gerangschikt op het aantal punten in alle groepswedstrijden. Mochten twee of meer teams hetzelfde puntenaantal hebben behaald, dan bepaalden de volgende criteria hun positie:

1. Hoogste aantal punten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de teams;
2. Doelsaldo verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk eindigende teams (als er meer dan twee teams gelijk staan);
3. Hoogste aantal gemaakte doelpunten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de teams (als er meer dan twee teams gelijk staan);
4. Doelsaldo verkregen bij alle wedstrijden in de groep;
5. Hoogste aantal gemaakte doelpunten verkregen bij alle wedstrijden in de groep;
6. Mochten er twee teams in de laatste groepswedstrijd tegen elkaar spelen, de wedstrijd in een gelijkspel eindigen en de teams gelijk staan volgens criteria 1 t/m 6, dan spelen deze twee teams een strafschoppenserie om hun positie te bepalen. Dit geldt niet als er nog een ander team in dezelfde groep gelijk staat met deze twee teams;
7. Fair-Playklassement van het toernooi (1 punt voor een enkele gele kaart, 3 punten voor een rode kaart ten gevolge van 2 gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart, 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart);
8. Positie op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarbij de hoogst geklasseerde door zou gaan.

De vier beste derde ploegen werden bepaald volgens de volgende criteria:

1. Hoogste aantal punten verkregen bij de onderlinge wedstrijden in hun groep;
2. Doelsaldo verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk eindigende teams;
3. Hoogste aantal gemaakte doelpunten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk geëindigde teams;
4. Fair-Playklassement van het toernooi (1 punt voor een enkele gele kaart, 3 punten voor een rode kaart ten gevolge van 2 gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart, 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart);
5. Positie op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarbij de hoogst geklasseerde door zou gaan.

De UEFA ontwikkelde de volgende samenstelling voor de achtste finales:

• Wedstrijd 1: Winnaar groep B v derde groep A/D/E/F
• Wedstrijd 2: Winnaar groep A v tweede groep C
• Wedstrijd 3: Winnaar groep F v derde groep A/B/C
• Wedstrijd 4: Tweede groep D v tweede groep E
• Wedstrijd 5: Winnaar groep E v derde groep A/B/C/D
• Wedstrijd 6: Winnaar groep D v tweede groep F
• Wedstrijd 7: Winnaar groep C v derde groep D/E/F
• Wedstrijd 8: Tweede groep A v tweede groep B

De samenstellingen van de wedstrijden van de betreffende de ploegen die op de derde plaats eindigen in hun groep zijn afhankelijk van welke vier derde beste ploegen zich plaatsen voor de achtste finales.

Puntentelling

De groepen spelen in een halve competitie, waarbij elk land eenmaal tegen elk ander land uit zijn eigen groep speelt. Volgens het driepuntensysteem krijgt een land drie punten voor een zege, één voor een gelijkspel en nul voor een nederlaag. De eerste twee landen uit elke groep en de vier beste nummers drie gaan door naar de volgende ronde.

Beslissingscriteria

Wanneer teams na het beëindigen van de groepsfase met evenveel punten eindigen, worden een aantal opeenvolgende criteria doorlopen tot een verschil wordt gevonden en men de twee ploegen kan ordenen:

1. Als twee of meer landen in de groepsfase bij het EK uitkomen op hetzelfde puntentotaal, wordt bij het opmaken van de eindstand eerst gekeken naar het onderlinge resultaat tussen die landen en pas daarna naar het doelsaldo.
2. Doelpuntensaldo als resultaat van de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
3. Meeste doelpunten gemaakt in de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
4. Wanneer teams na het toepassen van de eerste drie criteria nog steeds gelijk staan, zullen criteria 1 tot en met 3 opnieuw worden toegepast. Maar nu alleen tussen de teams in kwestie. Wanneer teams nog steeds gelijk staan, worden criteria 5 tot en met 9 toegepast.
5. Het doelpuntensaldo over alle groepswedstrijden.
6. Meeste doelpunten gemaakt in alle groepswedstrijden.
7. Als twee teams hetzelfde aantal punten hebben en ook gelijk staan volgens criteria 1 tot en met 6 nadat ze in de laatste wedstrijd van de groepsfase tegen elkaar hebben gespeeld, wordt hun positie bepaald door een strafschoppenserie. Dit criterium wordt niet gebruikt als er meer dan twee teams op hetzelfde aantal punten eindigen.
8. Fair Play-ranglijst (1 punt voor een losse gele kaart, 3 punten voor een rode kaart als gevolg van twee gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart en 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart).
9. Positie op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarbij de hoogst geklasseerde door zou gaan.

Bron: UEFA
(G) Gastheer.

Bron: UEFA
Regels voor de stand: 1) Meeste punten; 2) Doelsaldo; 3) Doelpunten voor; 4) Aantal overwinningen; 5) Lager totaal aantal disciplinaire punten; 6) Eindrangschikking EK-kwalificatie (of loting, indien gastland Duitsland hierin betrokken was geweest).^[27]
Noten:

Bijz.: De wedstrijd werd in de 35e minuut tijdelijk stilgelegd vanwege zware regen- en onweersbuien boven het stadion. Na ongeveer 25 minuten werd de wedstrijd om 21:59 uur hervat.^[28]

3 doelpunten

2 doelpunten

1 doelpunt

Eigen doelpunt

Bron: UEFA^[29]

Een speler is automatisch geschorst voor de volgende wedstrijd bij onderstaande overtredingen:

• Het krijgen van een rode kaart. Eventueel kan de schorsing verlengd worden bij ernstige overtredingen.
• Het krijgen van een gele kaart in twee verschillende wedstrijden. Na afloop van de kwartfinales vervallen de gele kaarten. Schorsingen na gele kaarten worden niet overgedragen naar overige toekomstige interlandwedstrijden.

Tijdens het eindtoernooi hebben onderstaande spelers een schorsing gekregen:^[30]

Het totale prijzengeld werd op 2 december 2023 vastgesteld. Elk land dat zich plaatste kreeg al € 9,25 miljoen. De winnaar gaat, als ze alle drie hun groepswedstrijden hebben gewonnen, in totaal met € 28,25 miljoen naar huis.^[35]

• Nog nooit won een ploeg (Duitsland) zo ruim de openingswedstrijd (5–1) en nog nooit waren er een penalty, een eigen doelpunt én een rode kaart in een EK-wedstrijd.
• Schotland scoorde in de openingswedstrijd zonder één schot op doel. De kopbal van Scott McKenna, die via Antonio Rüdiger in eigen doel belandde, was niet eens gekadreerd.
• Lamine Yamal debuteerde voor Spanje als jongste speler ooit (16 jaar en 338 dagen) op een EK, in de wedstrijd tegen Kroatië. Daarvoor was de Poolse Kacper Kozłowski met 17 jaar en 246 dagen op het EK in 2021 de jongste speler tot dan toe.^[36]
• Nedim Bajrami maakte voor Albanië het snelste doelpunt ooit op een EK: na slechts 22 seconden scoorde hij tegen Italië. Hiermee werd het record van Dmitri Kirisjenko gebroken, die in 2004 voor Rusland na 67 seconden tegen Griekenland scoorde.^[37]
• Georges Mikautadze maakte het eerste EK-doelpunt van Georgië ooit.^[38]
• Pepe is de oudste speler op een EK ooit. Hij begon die dag op een leeftijd van 41 jaar en 113 dagen aan de eerste groepswedstrijd van Portugal. Daarmee onttroonde hij Gábor Király, die tot dan met 40 jaar en 86 dagen recordhouder was.^[39]
• Schotland heeft twee maal gescoord, maar beide waren eigen doelpunten.
• Ivan Schranz is de eerste Slowaak ooit die twee keer kon scoren op een EK. Zo werd hij zowaar all-time EK-topschutter van Slowakije.
• Het winnende doelpunt van de Hongaarse Kevin Csoboth in de laatste groepswedstrijd tussen Schotland en Hongarije was het laatste doelpunt ooit in blessuretijd op een EK.^[40]
• Met 38 jaar en 289 dagen was de Kroatische Luka Modrić de oudste speler ooit die scoorde op een EK.^[41]
• Donyell Malen maakte namens Nederland tegen Oostenrijk het snelste eigen doelpunt ooit op een EK, na vijf minuten en achtenveertig seconden.^[42]
• Groep E (Roemenië, België, Slowakije, Oekraïne) zorgde voor enkele primeurs: voor het eerst eindigden vier ploegen met evenveel punten én eindigde tevens een ploeg met vier punten als laatste in de groep. Roemenië was dan weer voor het eerst groepswinnaar op een EK.
• De Tsjech Antonín Barák kreeg de snelste rode kaart ooit op een EK, na elf minuten had hij zijn eerste gele kaart, na twintig minuten kreeg hij een tweede gele kaart en daarmee rood.
• De wedstrijd tussen Tsjechië en Turkije is de boeken in gegaan als meeste kaarten in één wedstrijd op een EK. In totaal waren er negentien gele kaarten en twee rode; beide rode kaarten waren voor Tsjechië en Turkije kreeg elf gele kaarten.^[43]
• Jan Vertonghen is de oudste speler (37 jaar) die een eigen doelpunt heeft gemaakt in de EK-geschiedenis.
• Diogo Costa is de eerste doelman ooit die in een EK-penaltyreeks drie strafschoppen kon stoppen. Nooit eerder moest een doelman op het EK zich tijdens zo'n penaltyreeks ook niet omdraaien.
• In de wedstrijd Oostenrijk - Turkije maakte Merih Demiral het snelste doelpunt in de knock-outfase op een EK ooit, na 57 seconden scoorde hij.
• Frankrijk heeft de halve finale van het toernooi kunnen bereiken door maar drie doelpunten te maken. Van die drie doelpunten zijn er twee eigen doelpunten (die dus op naam van de tegenstander staan) en een benutte strafschop. Daarentegen heeft Frankrijk maar één doelpunt tegen gekregen tot aan de halve finale: ook een benutte strafschop.
• Met 16 jaar en 361 dagen was de Spanjaard Lamine Yamal de jongste speler ooit die scoorde op een EK, na zijn doelpunt in de halve finale tegen Frankrijk.^[44]
• Spanje was dit EK het enige land dat in de groepsfase al zijn wedstrijden won en het maximum van 9 punten behaalde.

• Officiële website