Jan Knothe

m

{{Architekt infobox

{{Architekt infobox

| imię i nazwisko = Jan Knothe

| imię i nazwisko = Jan Knothe

| grafika = Nagrobek jan knothe.jpg

| grafika = Nagrobek jan knothe.jpg

| opis grafiki = Grób Jana i Janiny Knothe na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

| opis grafiki = Grób Jana i Janiny Knothe na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

| data urodzenia = 18 lutego 1912

| data urodzenia = 18 lutego 1912

| miejsce urodzenia = [[Winnica (miasto)|Winnica]]

| miejsce urodzenia = [[Winnica (miasto)|Winnica]]

| data śmierci = 19 grudnia 1977

| data śmierci = 19 grudnia 1977

| miejsce śmierci = [[Warszawa]]

| miejsce śmierci = [[Warszawa]]

| narodowość =

| narodowość =

| alma mater = Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

| alma mater = Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

| uczelnia = [[Politechnika Warszawska]]

| uczelnia = [[Politechnika Warszawska]]

| nagrody =

| nagrody =

| wpływy =

| wpływy =

| wpłynął na =

| wpłynął na =

| styl =

| styl =

| biuro =

| biuro =

| znaczące budynki =

| znaczące budynki =

| znaczące projekty =

| znaczące projekty =

| commons = Category:Jan Knothe

| commons = Category:Jan Knothe

| odznaczenia = {{order|OSP|2}} {{order|OOP|KK}}

| odznaczenia = {{order|OSP|2}} {{order|OOP|KK}} {{order|KW|1}}

}}

}}

'''Jan Knothe''' (ur. [[18 lutego]]{{odn|Rybka|Stepan|2021|s=251, tu ur. 5 lutego 1912}} [[1912]] w [[Winnica (miasto)|Winnicy]], zm. [[19 grudnia]] [[1977]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski [[architekt]], [[grafika|grafik]], [[pisarz]], [[Poezja|poeta]] i [[dyplomata]] w [[Syria|Syrii]] i [[Belgia|Belgii]].

'''Jan Knothe''' (ur. [[18 lutego]]{{odn|Rybka|Stepan|2021|s=251, tu ur. 5 lutego 1912}} [[1912]] w [[Winnica (miasto)|Winnicy]], zm. [[19 grudnia]] [[1977]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski [[architekt]], [[grafika|grafik]], [[pisarz]], [[Poezja|poeta]] i [[dyplomata]] w [[Syria|Syrii]] i [[Belgia|Belgii]].

Absolwent [[VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie|Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie]]. Studiował na [[Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej|Wydziale Architektury]] [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]]. Na stopień [[podporucznik]]a rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 1817. lokatą w korpusie oficerów piechoty{{odn|Rybka|Stepan|2021|s=251}}.

Absolwent [[VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie|Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie]]. Studiował na [[Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej|Wydziale Architektury]] [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]]. Na stopień [[podporucznik]]a rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 1817. lokatą w korpusie oficerów piechoty{{odn|Rybka|Stepan|2021|s=251}}.

Jako więzień [[Oflag II C Woldenberg|Oflagu IIC]] (Dobiegniew) uczestniczył w życiu kulturalnym obozu. Stworzył cykl wierszy o Warszawie, opracował wierszowane przekłady [[Ramajana|Ramajany]] (zaginione podczas ewakuacji obozu) i [[Mahabharata|Mahabharaty]] wraz z ilustracjami, napisał poemat „Opowieść o dzielnym żeglarzu [[Jan z Kolna|Janie z Kolna]]” oraz ze Stanisławem Michalskim zajmował się tworzeniem [[drzeworyt]]ów, [[ekslibris]]ów i znaczków obozowych.

Brał udział w [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] 1939. Jako więzień [[Oflag II C Woldenberg|Oflagu IIC]] (Dobiegniew) uczestniczył w życiu kulturalnym obozu. Stworzył cykl wierszy o Warszawie, opracował wierszowane przekłady [[Ramajana|Ramajany]] (zaginione podczas ewakuacji obozu) i [[Mahabharata|Mahabharaty]] wraz z ilustracjami, napisał poemat „Opowieść o dzielnym żeglarzu [[Jan z Kolna|Janie z Kolna]]” oraz ze Stanisławem Michalskim zajmował się tworzeniem [[drzeworyt]]ów, [[ekslibris]]ów i znaczków obozowych.

Jako architekt był członkiem Biura Odbudowy Stolicy i współtworzył wiele ważnych projektów powojennej Warszawy:

Jako architekt był członkiem Biura Odbudowy Stolicy i współtworzył wiele ważnych projektów powojennej Warszawy:

* Gmach Ministerstwa Rolnictwa (1951–1955) z [[Jerzy Grabowski (architekt)|Jerzym Grabowskim]], Stanisławem Jankowskim.

* Gmach Ministerstwa Rolnictwa (1951–1955) z [[Jerzy Grabowski (architekt)|Jerzym Grabowskim]], Stanisławem Jankowskim.

Był laureatem prawie wszystkich konkursów z tamtych lat: współautor konkursu na Pomnik-Mauzoleum Zwycięstwa, [[Plac marsz. Józefa Piłsudskiego w Warszawie|plac Zwycięstwa]], Ministerstwo Przemysłu, Centralę Społem, i PZUW, Dworzec Lotniczy Okęcie (wersja z roku 1947), rekonstrukcję [[kościół św. Aleksandra w Warszawie|kościoła św. Aleksandra]], Powszechny Dom Towarowy, Ministerstwo Rolnictwa. Trzykrotnie otrzymał Państwową Nagrodą Artystyczną I stopnia.

Był laureatem prawie wszystkich konkursów z tamtych lat: współautor konkursu na Pomnik-Mauzoleum Zwycięstwa, [[Plac marsz. Józefa Piłsudskiego w Warszawie|plac Zwycięstwa]], Ministerstwo Przemysłu, Centralę Społem, i PZUW, Dworzec Lotniczy Okęcie (wersja z roku 1947), rekonstrukcję [[kościół św. Aleksandra w Warszawie|kościoła św. Aleksandra]], Powszechny Dom Towarowy, Ministerstwo Rolnictwa.

W środowisku architektów zasłynął przede wszystkim jako doskonały grafik, który potrafił każdy projekt przedstawić w atrakcyjny sposób. Ilustrował m.in. album ''Sześcioletni Plan Odbudowy Warszawy'' ([[Książka i Wiedza]] 1950). Był też asystentem w Katedrze Rysunku Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, kierowanej przez prof. [[Zygmunt Kamiński (malarz)|Zygmunta Kamińskiego]]. Stworzył własny styl grafiki, łącząc gęste kreskowanie tuszem z rojami kropek.

W środowisku architektów zasłynął przede wszystkim jako doskonały grafik, który potrafił każdy projekt przedstawić w atrakcyjny sposób. Ilustrował m.in. album ''Sześcioletni Plan Odbudowy Warszawy'' ([[Książka i Wiedza]] 1950). Był też asystentem w Katedrze Rysunku Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, kierowanej przez prof. [[Zygmunt Kamiński (malarz)|Zygmunta Kamińskiego]]. Stworzył własny styl grafiki, łącząc gęste kreskowanie tuszem z rojami kropek.

Zostawił po sobie kilka tysięcy rysunków. Jako grafik zilustrował wiele książek, m.in. tom wierszy [[Konstanty Ildefons Gałczyński|Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego]] (Oficyna Wydawnicza, 1946).

Zostawił po sobie kilka tysięcy rysunków. Jako grafik zilustrował wiele książek, m.in. tom wierszy [[Konstanty Ildefons Gałczyński|Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego]] (Oficyna Wydawnicza, 1946).

Projektował okładki do: ''Skąpca Bożego'' (wyd. Niepokalanowa), dwu tomów ''Najeźdźców'' (wyd. Oficyna Księgarska Marszałkowska 34) i ''Mocarza'' [[Jan Dobraczyński|Jana Dobraczyńskiego]] (wyd. Niepokalanów), dwukrotnie do ''Sagi o Jarlu Broniszu'' [[Władysław Jan Grabski|Władysława Jana Grabskiego]] (wyd. Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza [[Poznań]] i wyd. III wydawnictwo Pallottinum Poznań) wraz z 50 ilustracjami.

Projektował okładki do: ''Skąpca Bożego'' (wyd. Niepokalanowa), dwu tomów ''Najeźdźców'' (wyd. Oficyna Księgarska Marszałkowska 34) i ''Mocarza'' [[Jan Dobraczyński|Jana Dobraczyńskiego]] (wyd. Niepokalanów), dwukrotnie do ''Sagi o Jarlu Broniszu'' [[Władysław Jan Grabski|Władysława Jana Grabskiego]] (wyd. Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza [[Poznań]] i wyd. III Wydawnictwo Pallottinum Poznań) wraz z 50 ilustracjami.

Jest autorem plakatu do filmu dokumentalnego "Warszawa" z 1952 roku.

Jest autorem plakatu do filmu dokumentalnego ''Warszawa'' z 1952 roku.

Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną (do 1948) była Ewa z Karpińskich<ref>{{Cytuj |tytuł = Ewa Karpińska |data dostępu = 2024-08-05 |opublikowany = www.myheritage.pl |url = https://www.myheritage.pl/names/ewa_karpinska}}</ref> (1910–2001), architektka<ref>{{Cytuj |tytuł = In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Ewa Maria Knothe |data dostępu = 2024-08-05 |opublikowany = www.archimemory.pl |url = https://www.archimemory.pl/pokaz/ewa_maria_knothe,11164}}</ref>. Po raz drugi ożenił się z Janiną Marią z Waydelów (1914–1990)<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze |data dostępu = 2024-08-05 |opublikowany = www.cmentarzekomunalne.com.pl |url = http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/mapa.php?cment=PWZKI&rzad=4&kwatera=II%20C%2011&grob=11&dane=+imie=jan+nazwisko=knothe+check_nazwisko=on+check_ur=+rok=1800+miesiac=1+dzien=1+rok2=2024+miesiac2=8+dzien2=5+check_zg=+rok_zg1=1800+miesiac_zg1=1+dzien_zg1=1+rok_zg2=2024+miesiac_zg2=8+dzien_zg2=5+cmentarz=#kotwica}}</ref>.

Został pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] (kwatera II C 11-4-11)<ref>[http://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=cmentarze Miasto st. Warszawa - Cmentarze (wyszukiwarka)]</ref>.

Zmarł w Warszawie, pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] (kwatera II C 11-4-11)<ref name=":0" />.

== Publikacje i dzieła niedokończone ==

== Publikacje i dzieła niedokończone ==

Napisał i zilustrował książki:

Napisał i zilustrował książki:

* ''A tu jest Warszawa'' (Iskry 1956) - o Warszawie (157 ilustracji)

* ''A tu jest Warszawa'' (Iskry 1956) – o Warszawie (157 ilustracji)

* ''O Bazyliszku Pafnucym'' (Nasza Księgarnia 1959) – bajki wierszem (dla dzieci i młodzieży)

* ''O Bazyliszku Pafnucym'' (Nasza Księgarnia 1959) – bajki wierszem (dla dzieci i młodzieży)

* ''Niedaleko Damaszku'' (Iskry 1961) – o Syrii

* ''Niedaleko Damaszku'' (Iskry 1961) – o Syrii

* ''Sztuka budowania'' (Nasza Księgarnia 1968, wznowiona nakładem [[Wydawnictwo Karakter|wydawnictwa Karakter]] w 2015 r.<ref>{{Cytuj |tytuł = Sztuka budowania |data dostępu = 2022-04-29 |opublikowany = www.karakter.pl |url = https://www.karakter.pl/ksiazki/sztuka-budowania}}</ref>) - o historii architektury (800 ilustracji)

* ''Sztuka budowania'' (Nasza Księgarnia 1968, wznowiona nakładem [[Wydawnictwo Karakter|wydawnictwa Karakter]] w 2015 r.<ref>{{Cytuj |tytuł = Sztuka budowania |data dostępu = 2022-04-29 |opublikowany = www.karakter.pl |url = https://www.karakter.pl/ksiazki/sztuka-budowania}}</ref>) – o historii architektury (800 ilustracji)

* ''Z żabiej perspektywy'' (Nasza Księgarnia 1977, 1985) – o architekturze

* ''Z żabiej perspektywy'' (Nasza Księgarnia 1977, 1985) – o architekturze

Pozostawił niedokończone:

Pozostawił niedokończone:

* maszynopis książki ''Gdybym był Voglem'' - 430 stron

* maszynopis książki ''Gdybym był Voglem'' – 430 stron

* brulion książki ''Czy Kazimierz Wielki miał prawo jazdy'' - książka o historii dróg

* brulion książki ''Czy Kazimierz Wielki miał prawo jazdy'' – książka o historii dróg

W [[Skarpa Warszawska (czasopismo)|„Skarpie Warszawskiej”]] publikował wiersze („Plac Teatralny” - „Łazienki”) oraz przez 30 lat artykuły, felietony i ilustracje związane z Warszawą w [[Stolica (czasopismo)|„Stolicy”]], „Problemach”, „Polsce”.

W [[Skarpa Warszawska (czasopismo)|„Skarpie Warszawskiej”]] publikował wiersze („Plac Teatralny” - „Łazienki”) oraz przez 30 lat artykuły, felietony i ilustracje związane z Warszawą w [[Stolica (czasopismo)|„Stolicy”]], „Problemach”, „Polsce”.

== Ordery i odznaczenia ==

== Ordery i odznaczenia ==

* Krzyż Kawalerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1949)<ref>22 lipca 1949 "za zasługi położone przy budowie Trasy W - Z" {{Monitor Polski|1949|94|1121}}</ref>

* [[Order Sztandaru Pracy]] II klasy (1952)<ref>{{Monitor Polski|1952|70|1057}} „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie budownictwa”.</ref>

* Krzyż Kawalerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (22 lipca 1949)<ref>{{Monitor Polski|1949|94|1121}} „za zasługi położone przy budowie Trasy W-Z”.</ref>

* [[Order Sztandaru Pracy]] II klasy (1952)<ref>22 lipca 1952 "za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie budownictwa" {{Monitor Polski|1952|70|1057}}.</ref>

* [[Krzyż Walecznych]]<ref>{{Cytuj |tytuł = In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Jan Knothe |data dostępu = 2024-08-05 |opublikowany = www.archimemory.pl |url = https://www.archimemory.pl/pokaz/jan_knothe,4441}}</ref>

== Nagrody ==

* [[Odznaka Nagrody Państwowej|Państwowa Nagroda Artystyczna]] I stopnia w dziale architektury (zespołowa) za prace nad Trasą W-Z i Mariensztatem (29 lipca 1950)<ref>{{Cytuj pismo|tytuł=Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych|url=https://pbc.gda.pl/Content/97842/Nr_019.pdf|czasopismo=Nowa Kultura|wolumin=Rok I, Nr 19|strony=2|data=6 sierpnia 1950|wydawca=Związek Literatów Polskich|miejsce=Warszawa|data dostępu=2024-08-05}}</ref>

* [[Nagroda Państwowa I stopnia]] (zespołowa) za projekt i realizację pierwszego zespołu centrum Warszawy - M.D.M. (1952)<ref>{{Cytuj pismo|tytuł=Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952|url=https://pbc.gda.pl/Content/102766/Nr_203.pdf|czasopismo=Trybuna Ludu|wolumin=Rok V, Nr 203 (1265)|strony=7|data=23 lipca 1952|wydawca=KC PZPR|miejsce=Warszawa|data dostępu=2024-08-05}}</ref>

== Przypisy ==

== Przypisy ==

== Bibliografia ==

== Bibliografia ==

* Pawel Knothe, dokumenty rodzinne i rękopisy autora

* Pawel Knothe, dokumenty rodzinne i rękopisy autora.

* Bohdan Garliński: ''Architektura Polska 1950-1951'', Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1953

* Bohdan Garliński: ''Architektura Polska 1950–1951'', Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1953.

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Rybka | imię = Ryszard | nazwisko2 = Stepan | imię2 = Kamil | tytuł = Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939 | wydanie = 2 poszerzone | wydawca = Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o. | miejsce = Warszawa | rok = 2021 | isbn = 978-83-66687-09-7 | odn = tak}}

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Rybka | imię = Ryszard | nazwisko2 = Stepan | imię2 = Kamil | tytuł = Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939 | wydanie = 2 poszerzone | wydawca = Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o. | miejsce = Warszawa | rok = 2021 | isbn = 978-83-66687-09-7 | odn = tak}}

{{Kontrola autorytatywna}}

{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Knothe, Jan}}

{{SORTUJ:Knothe, Jan}}

[[Kategoria:Absolwenci VIII Liceum Ogólnokształcącego im. króla Władysława IV w Warszawie]]

[[Kategoria:Absolwenci Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej]]

[[Kategoria:Absolwenci Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej]]

[[Kategoria:Jeńcy Oflagu II C Woldenberg]]

[[Kategoria:Jeńcy Oflagu II C Woldenberg]]

[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Winnicy]]

[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Winnicy]]

[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)]]

[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)]]

[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych]]

[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy]]

[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy]]

[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]

[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]

[[Kategoria:Polscy graficy]]

[[Kategoria:Polscy graficy]]

[[Kategoria:Polscy historycy architektury]]

[[Kategoria:Polscy historycy architektury]]

[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)]]

[[Kategoria:Urodzeni w 1912]]

[[Kategoria:Urodzeni w 1912]]

[[Kategoria:Wykładowcy Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej]]

[[Kategoria:Wykładowcy Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej]]

[[Kategoria:Zmarli w 1977]]

[[Kategoria:Zmarli w 1977]]

[[Kategoria:Absolwenci VIII Liceum Ogólnokształcącego im. króla Władysława IV w Warszawie]]