Wikipedysta:Jeremski/szkic: Różnice pomiędzy wersjami – Wikipedia, wolna encyklopedia


Article Images

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Usunięta treść Dodana treść

Linia 1: Linia 1:

zakład karny w [[Rumunia|rumuńskim]] [[Pitești]], najbardziej znane ze swojego brutalnego eksperymentu [[Pranie mózgu|reedukacyjnego]] (''Experimentul Pitești'' / ''Fenomenul Pitești'' ), który prowadzono w okresie [[Stalinizm|stalinowskim]] od grudnia 1949 r. do września 1951 r.

'''Wkroczenie Ukrainy do obwodu kurskiego''' - operacja [[Siły Zbrojne Ukrainy|Sił Zbrojnych Ukrainy]] rozpoczęta 6 sierpnia 2024 r. przekroczeniem na wysokości ukraińskiego obwodu sumskiego co najmniej 1000 ukraińskich żołnierzy, wspieranych przez czołgi i pojazdy opancerzone<ref>{{Cytuj |tytuł = Putin accuses Ukraine of 'provocation' amid alleged border incursion |data = 2024-08-07 |data dostępu = 2024-08-13 |opublikowany = BBC News |url = https://www.bbc.com/news/articles/cm2n9y4nm3lo |język = en-GB}}</ref><ref name="REU86">{{Cytuj stronę|data=6 August 2024|tytuł=Russia says it moves troop reserves to border after Ukrainian attack|url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-thwart-ukrainian-attempt-penetrate-border-regional-governor-says-2024-08-06/|data dostępu=6 August 2024|opublikowany=[[Reuters]]|język=en}}</ref> <ref>{{Cytuj stronę|data=6 August 2024|tytuł=Russia claims it is repelling Ukrainian border attack|url=https://www.dw.com/en/russia-claims-it-is-repelling-ukrainian-border-attack/a-69873333|data dostępu=6 August 2024|opublikowany=[[Deutsche Welle]]|język=en|zarchiwizowano=6 August 2024|archiwum=https://web.archive.org/web/20240806163812/https://www.dw.com/en/russia-claims-it-is-repelling-ukrainian-border-attack/a-69873333}}</ref> . <ref>{{Cytuj |autor = Tim Marshall, John Scarlett |tytuł = Prisoners of geography: ten maps that tell you everything you need to know about global politics |data = 2019 |data dostępu = 2024-08-15 |isbn = 978-1-78396-243-3 |wydanie = Paperback edition |miejsce = London |wydawca = Elliot and Thompson Limited}}</ref>



Eksperyment prowadzono z pomocą grupy młodych [[Więzień polityczny|więźniów politycznych]], zwolenników faszystowskiej [[Żelazna Gwardia|Żelaznej Gwardii]] pod przywództwem Eugena Țurcanu<ref>Cesereanu; Cioroianu, pp. 316–317; Rusan; Wexler</ref>

Operacja ta była zaskoczeniem dla Rosji, jak i sojuszników Ukrainy, którzy nie zostali poinformowani o planach wkroczenia. <ref name="BBC Cursino">{{Cytuj | url = https://www.bbc.co.uk/news/articles/cy0ngzg9754o | tytuł = Russia must feel war consequences, says Zelensky amid Ukrainian attack | data dostępu = 9 August 2024 | data = 9 August 2024 | opis = [[BBC News]] | autor = Malu Cursino <!-- nieprzetłumaczone parametry: | url-status = live | archive-url = https://web.archive.org/web/20240809032748/https://www.bbc.co.uk/news/articles/cy0ngzg9754o | archive-date = 9 August 2024 -->}}</ref>



Według pisarza Romulusa Rusana, celem eksperymentu była reedukacja więźniów poprzez zmuszenie ich do odrzucenia dawnych przekonań religijnych czy ideologii i ostateczną zmianę ich [[Psychologia osobowości|osobowości]] do punktu całkowitego posłuszeństwa względem [[Rumuńska Partia Komunistyczna|partii komunistycznej]] . <ref name="Rusan">Rusan</ref>

P.o. gubernatora obwodu kurskiego, Aleksiej Smirnow, poinformował, że na dzień 12.08.2024 ukraińska armia kontroluje strefę wymiarów 12 na 40 km w której znajduje się 28 rosyjskich miejscowości<ref>{{Cytuj |tytuł = Władimir Putin musiał usłyszeć ile miejscowości w obwodzie kurskim zajęła Ukraina |data dostępu = 2024-08-13 |opublikowany = Rzeczpospolita |url = https://www.rp.pl/konflikty-zbrojne/art40955641-wladimir-putin-uslyszal-ze-ukraincy-kontroluja-28-miejscowosci-w-obwodzie-kurskim |język = pl}}</ref>.



Szacunki dotyczące całkowitej liczby osób, które przeszły przez eksperyment, wahają się od 780 5000<ref name="Ionescu">{{Cytuj pismo|nazwisko=Ionescu|imię=Arleen|tytuł=Witnessing Horrorism: The Pitești Experiment|url=https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10071237/1/4.%20Arlees%20Ionescu.pdf|czasopismo=[[Slovo (journal)|Slovo]]|wolumin=32|wydanie=1|strony=53–74|data=2019-03-29|doi=10.14324/111.0954-6839.086}}</ref><ref name="ziare">{{Cytuj stronę|url=https://ziare.com/stiri/inchisoare/sa-ne-amintim-experimentul-pitesti-spalarea-creierului-prin-tortura-1034698|tytuł=Să ne amintim: Experimentul Pitești – spălarea creierului prin tortură|język=ro|opublikowany=ziare.com|imię=Laurențiu|nazwisko=Dologa|data=August 15, 2010|data dostępu=August 24, 2021}}</ref><ref name="Rusan" /><ref name="Popa">Popa</ref>. Dziennikarze Laurențiu Dologa i Laurențiu Ionescu szacują, że w Pitești zginęło prawie 200 więźniów, <ref name="ziare" /> <ref name="LIonescu">{{cite news|url=http://adevarul.ro/locale/pitesti/foto-experimentul-pitesti-reeducarea-tortura-5000-oameni-schingiuiti-aproximativ-200-morti-1_51371a5700f5182b85d5b04e/index.html|title=Experimentul Pitești, reeducarea prin tortură: 5.000 de oameni schingiuți, aproximativ 200 de morți|lang=ro|newspaper=[[Adevărul]]|first=Laurențiu|last=Ionescu|date=March 6, 2013|access-date=March 7, 2024}}</ref> natomiast historyk Mircea Stănescu podaje liczbę 22 zgonów w tym okresie eksperymentu, z czego 16 miało udokumentowany bezpośredni udział w „reedukacji” <ref>{{Cytuj pismo|nazwisko=Stănescu|imię=Mircea|tytuł=Asupra numărului morților din reeducarea "de tip Pitești" (1949-1951). O reevaluare|czasopismo=Experimentul Pitești – reeducarea prin tortură. Simpozion internațional|wolumin=7|strony=115–140|data=2008|wydawca=Fundația Culturală "Memoria"|issn=1843-4746|oclc=935614981}}</ref> .

W odpowiedzi na atak, w obwodzie kurskim ogłoszono stan wyjątkowy<BBC>, a na ten obszar natychmiast skierowano rezerwowe siły rosyjskie.<ref name="BBC Cursino" /> W nocy z 9 na 10 sierpnia władze rosyjskie wprowadziły reżim „operacji antyterrorystycznej” na terenie obwodów [[Obwód biełgorodzki|biełgorodzkiego]], [[Obwód briański|briańskiego]] i kurskiego. <ref>{{Cytuj |tytuł = Russian authorities impose counter-terrorist operation regime in 3 oblasts |data dostępu = 2024-08-13 |opublikowany = Ukrainska Pravda |url = https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/08/10/7469768/ |język = en}}</ref> <ref name="voa1">{{Cytuj stronę|url=https://www.voanews.com/a/russia-launches-new-operation-to-halt-advancing-ukrainian-troops/7737304.html|tytuł=Russia evacuates tens of thousands amid Ukraine incursion|data=10 August 2024|opublikowany=Voice of America}}</ref>



Eksperyment przerwano po wewnątrzpartyjnych czystkach i zerwaniu z nurtem staninowskim<ref>{{Cytuj książkę|tytuł=The Rough Guide to Romania|isbn=9780241291610|strony=87|nazwisko=Guides|imię=Rough|data=4 August 2016|wydawca=Rough Guides UK}}</ref>. Nadzorców eksperymentu postawiono przed sądem; podczas gdy dwudziestu więźniów pomagających z eksperymentem skazano na śmierć, funkcjonariuszom więziennym wymierzono łagodne wyroki. <ref name="Rusan">Rusan</ref>

W wyniku walk strona rosyjska przesiedliła co najmniej minimum 121 000 cywilów<ref>{{Cytuj |tytuł = Russia evacuates 121,000 people from Kursk region as Ukraine advances |data = 2024-08-12 |data dostępu = 2024-08-13 |opublikowany = France 24 |url = https://www.france24.com/en/europe/20240812-russia-orders-evacuations-in-border-region-of-belgorod-amid-ukrainian-offensive |język = en}}</ref>.


Dziennikarz i działacz antykomunistyczny Virgil Ierunca nazwał „eksperyment reedukacyjny” największym i najbardziej intensywnym programem [[Tortura|tortur]] [[Pranie mózgu|polegających na praniu mózgu]] w [[Blok wschodni|bloku wschodnim]]<ref>Ierunca, p. 41</ref>, a [[Nagroda Nobla w dziedzinie literatury|laureat Nagrody Nobla]] [[Aleksandr Sołżenicyn|Aleksander Sołżenicyn]] nazywał go „najstraszniejszym aktem barbarzyństwa we współczesnym świecie” <ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.agerpres.ro/english/2010/10/01/10th-edition-of-international-symposium-on-the-pitesti-experiment-re-education-through-torture-18-14-45|tytuł=10th edition of international symposium on the Pitești experiment, re-education through torture|data=October 1, 2010|archiwum=https://web.archive.org/web/20170214002437/https://www.agerpres.ro/english/2010/10/01/10th-edition-of-international-symposium-on-the-pitesti-experiment-re-education-through-torture-18-14-45|data dostępu=May 25, 2020|zarchiwizowano=2017-02-14}}</ref>.

Od początku [[Inwazja Rosji na Ukrainę|pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę]] w 2022 r. doszło do kilku mniejszych wtargnięć sił proukraińskich na terytorium Rosji<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Russia battling major Ukrainian cross-border incursion for third day|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/8/8/putin-accuses-ukraine-of-major-provocation-in-attack-on-russias-kursk|data dostępu=2024-08-08|opublikowany=Al Jazeera|język=en|zarchiwizowano=8 August 2024|archiwum=https://web.archive.org/web/20240808133835/https://www.aljazeera.com/news/2024/8/8/putin-accuses-ukraine-of-major-provocation-in-attack-on-russias-kursk}}</ref>, które zostały poparte przez stronę ukraińską, zaprzeczającą jednak bezpośredniemu zaangażowaniu w nie.

Według pisarzy Ruxandry Cesereanu i Romulusa Rusana proces ten, rozpoczęty w 1949 r., obejmował kary psychiczne (głównie poprzez upokorzenie) i [[Tortura|tortury]] fizyczne. <ref>Cesereanu; Rusan</ref> Początkowo dyrektor więzienia Dumitrescu nie był zwolennikiem reedukacji, zmienił jednak zdanie pod wpływem nacisków ze strony Iona Mariny, lokalnego przedstawiciela Securitate. Marina ściśle współpracował z kierownictwem [[Securitate|Dyrekcji Więziennictwa]], zwłaszcza z Iosifem Nemeșem, szefem Służby Operacyjnej, i Tudorem Sepeanu, szefem Służby Inspekcyjnej. <ref name="Ciobanu">{{Cytuj pismo|nazwisko=Ciobanu|imię=Monica|tytuł=Pitești: a project in reeducation and its post-1989 interpretation in Romania|czasopismo=[[Nationalities Papers]]|wolumin=43|wydanie=4|strony=615–633|rok=2015|wydawca=[[Cambridge University Press]]|issn=0090-5992|doi=10.1080/00905992.2014.984288}}</ref>

"Reedukacja" była podzielona na 3 etapy:

==== Pierwszy etap ====

Każdy uczestnik eksperymentu był początkowo dokładnie [[Przesłuchanie (prawo)|przesłuchiwany]], a tortury miały na celu ujawnienie intymnych szczegółów jego życia („demaskowanie zewnętrzne”). <ref name="Cesereanu; Cioroianu, p.317">Cesereanu; Cioroianu, p. 317</ref> W związku z tym wymagano od nich ujawnienia wszystkiego, co – jak sądzono – ukryli podczas poprzednich przesłuchań; wielu więźniów, licząc na uniknięcie tortur, przyznawało się do urojonych występków. <ref name="Cioroianu, p.317">Cioroianu, p. 317</ref>

==== Drugi etap ====

Druga faza, „wewnętrzne demaskowanie”, wymagała od torturowanych ujawnienia nazwisk osób, które zachowywały się wobec nich mniej brutalnie lub z większą pobłażliwością w czasie zatrzymania. <ref name="Cesereanu; Cioroianu, p.317">Cesereanu; Cioroianu, p. 317</ref>

==== Trzeci etap ====

Stosowano także publiczne upokorzenie, zwykle na trzecim etapie („publiczne demaskowanie moralności”), <ref name="Cesereanu; Cioroianu, p.317">Cesereanu; Cioroianu, p. 317</ref> gdy więźniowie byli zmuszani do wyrzeczenia się wszystkich swoich osobistych przekonań, lojalności i wartości. Co znamienne, więźniowie religijni musieli [[Bluźnierstwo|bluźnić przeciwko]] symbolom religijnym i świętym tekstom. <ref name="Cioroianu, p.317">Cioroianu, p. 317</ref>

<nowiki>

[[Kategoria:Pitești]]</nowiki>

Wersja z 20:42, 15 sie 2024

zakład karny w rumuńskim Pitești, najbardziej znane ze swojego brutalnego eksperymentu reedukacyjnego (Experimentul Pitești / Fenomenul Pitești ), który prowadzono w okresie stalinowskim od grudnia 1949 r. do września 1951 r.

Eksperyment prowadzono z pomocą grupy młodych więźniów politycznych, zwolenników faszystowskiej Żelaznej Gwardii pod przywództwem Eugena Țurcanu[1]

Według pisarza Romulusa Rusana, celem eksperymentu była reedukacja więźniów poprzez zmuszenie ich do odrzucenia dawnych przekonań religijnych czy ideologii i ostateczną zmianę ich osobowości do punktu całkowitego posłuszeństwa względem partii komunistycznej . [2]

Szacunki dotyczące całkowitej liczby osób, które przeszły przez eksperyment, wahają się od 780 5000[3][4][2][5]. Dziennikarze Laurențiu Dologa i Laurențiu Ionescu szacują, że w Pitești zginęło prawie 200 więźniów, [4] [6] natomiast historyk Mircea Stănescu podaje liczbę 22 zgonów w tym okresie eksperymentu, z czego 16 miało udokumentowany bezpośredni udział w „reedukacji” [7] .

Eksperyment przerwano po wewnątrzpartyjnych czystkach i zerwaniu z nurtem staninowskim[8]. Nadzorców eksperymentu postawiono przed sądem; podczas gdy dwudziestu więźniów pomagających z eksperymentem skazano na śmierć, funkcjonariuszom więziennym wymierzono łagodne wyroki. [2]

Dziennikarz i działacz antykomunistyczny Virgil Ierunca nazwał „eksperyment reedukacyjny” największym i najbardziej intensywnym programem tortur polegających na praniu mózgu w bloku wschodnim[9], a laureat Nagrody Nobla Aleksander Sołżenicyn nazywał go „najstraszniejszym aktem barbarzyństwa we współczesnym świecie” [10].

Według pisarzy Ruxandry Cesereanu i Romulusa Rusana proces ten, rozpoczęty w 1949 r., obejmował kary psychiczne (głównie poprzez upokorzenie) i tortury fizyczne. [11] Początkowo dyrektor więzienia Dumitrescu nie był zwolennikiem reedukacji, zmienił jednak zdanie pod wpływem nacisków ze strony Iona Mariny, lokalnego przedstawiciela Securitate. Marina ściśle współpracował z kierownictwem Dyrekcji Więziennictwa, zwłaszcza z Iosifem Nemeșem, szefem Służby Operacyjnej, i Tudorem Sepeanu, szefem Służby Inspekcyjnej. [12]

"Reedukacja" była podzielona na 3 etapy:

Pierwszy etap

Każdy uczestnik eksperymentu był początkowo dokładnie przesłuchiwany, a tortury miały na celu ujawnienie intymnych szczegółów jego życia („demaskowanie zewnętrzne”). [13] W związku z tym wymagano od nich ujawnienia wszystkiego, co – jak sądzono – ukryli podczas poprzednich przesłuchań; wielu więźniów, licząc na uniknięcie tortur, przyznawało się do urojonych występków. [14]

Drugi etap

Druga faza, „wewnętrzne demaskowanie”, wymagała od torturowanych ujawnienia nazwisk osób, które zachowywały się wobec nich mniej brutalnie lub z większą pobłażliwością w czasie zatrzymania. [13]

Trzeci etap

Stosowano także publiczne upokorzenie, zwykle na trzecim etapie („publiczne demaskowanie moralności”), [13] gdy więźniowie byli zmuszani do wyrzeczenia się wszystkich swoich osobistych przekonań, lojalności i wartości. Co znamienne, więźniowie religijni musieli bluźnić przeciwko symbolom religijnym i świętym tekstom. [14] [[Kategoria:Pitești]]

  1. ↑ Cesereanu; Cioroianu, pp. 316–317; Rusan; Wexler
  2. ↑ a b c Rusan
  3. ↑ Arleen Ionescu. Witnessing Horrorism: The Pitești Experiment. „Slovo”. 32 (1), s. 53–74, 2019-03-29. DOI: 10.14324/111.0954-6839.086.
  4. ↑ a b Laurențiu Dologa: Să ne amintim: Experimentul Pitești – spălarea creierului prin tortură. ziare.com, August 15, 2010. [dostęp August 24, 2021]. (rum.).
  5. ↑ Popa
  6. ↑ Szablon:Cite news
  7. ↑ Mircea Stănescu. Asupra numărului morților din reeducarea "de tip Pitești" (1949-1951). O reevaluare. „Experimentul Pitești – reeducarea prin tortură. Simpozion internațional”. 7, s. 115–140, 2008. Fundația Culturală "Memoria". ISSN 1843-4746. OCLC 935614981.
  8. ↑ Rough Guides: The Rough Guide to Romania. Rough Guides UK, 4 August 2016, s. 87. ISBN 978-0-241-29161-0.
  9. ↑ Ierunca, p. 41
  10. ↑ 10th edition of international symposium on the Pitești experiment, re-education through torture. October 1, 2010. [dostęp May 25, 2020]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-14)].
  11. ↑ Cesereanu; Rusan
  12. ↑ Monica Ciobanu. Pitești: a project in reeducation and its post-1989 interpretation in Romania. „Nationalities Papers”. 43 (4), s. 615–633, 2015. Cambridge University Press. DOI: 10.1080/00905992.2014.984288. ISSN 0090-5992.
  13. ↑ a b c Cesereanu; Cioroianu, p. 317
  14. ↑ a b Cioroianu, p. 317