عمرڪوٽ جو قلعو

عمرڪوٽ جو قلعو (اردو: قِلعہ عُمَرکوٹ)، عمرڪوٽ، سنڌ ۾ واقع هڪ قلعو آهي، جنهن کي امرڪوٽ (اردو: امَرکوٹ) پڻ سڏيو وڃي ٿو، عمرڪوٽ جو بنياد پرمار خاندان جي سوڍا راجپوتن پاران رکيو ويو ۽ ان تي حڪومت ڪئي وئي. اهو نالو ان جي باني رانا امر سنگهه سوڍا جي نالي پٺيان رکيو ويو. شهنشاهه اڪبر عمرڪوٽ جي قلعي ۾ تڏهن پيدا ٿيو جڏهن سندس پيءُ همايون 15 آڪٽوبر 1542ع تي شير شاهه سوري جي هٿان فوجي شڪست کان ڀڄي ڀڄي ويو. ^[2] عمرڪوٽ جي رانا پرساد سنگهه سوڍا، جيڪو اقتدار ۾ آيو، تنهن مغل شهنشاهه همايون کي پناهه ڏني. اتي حميده بانو بيگم نوجوان اڪبر کي جنم ڏنو.^[3] بعد ۾ مغل شهنشاهه اڪبر هندستان جو شهنشاهه ٿيو ۽ هندن توڙي مسلمانن ٻنهي ۾ مشهور شخصيت هو.

عمرڪوٽ جو قلعو
Amarkot Fort
عمرڪوٽ قلعي جا برج
جاگرافيائي بيهڪ	25°21′49″N 69°44′2″E / 25.36361°N 69.73389°E
نوعيت	ريگستاني قلعو
مقام جي ڄاڻ
عوام لاءِ کليل	ها
مقام جي تاريخ
ٺھيو	11هين صدي عيسوي
ٺھرائيندڙ	راڻا امر سنگهه[1]
نشاندهي ڪندڙ

عمرڪوٽ ۾ تاريخي اهميت جا ڪيترائي ماڳ آهن جيئن ته مغل شهنشاهه اڪبر جي جنم ڀومي عمرڪوٽ قلعي جي ويجهو آهي. هن وقت بادشاهه اڪبر جي جنم ڀومي هڪ کليل زمين آهي. 1746ع ۾ مغل صوبيدار، نور محمد ڪلهوڙي ان جاءِ تي هڪ قلعو تعمير ڪرايو.^[4] بعد ۾ انگريزن ان علائقي تي قبضو ڪيو.

عمرڪوٽ جو قلعو رانا امر سنگهه 11هين صدي عيسويءَ ۾ ٺهرايو هو.^[1] اهو سوڍا هندو راجپوت خاندان جي قبضي هيٺ رهيو، جيڪو عمرڪوٽ جي رانا طور سڃاتو وڃي ٿو، پر بعد ۾ پاڪستان جي ٺهڻ کان پوءِ پاڪستان حڪومت جي قبضي ۾ آيو. تنهن هوندي به راڻا خاندان وٽ اڃا تائين 16 ڪلوميٽرن جي فاصلي تي پنهنجي جاگير موجود آهي.^[5] قلعي جي گورنري رانا ميگراج جي قبضي ۾ هئي.^[6]