สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 แห่งสเปน

สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 แห่งสเปน หรือ พระเจ้าฆวน การ์โลสที่ 1 (สเปน: Juan Carlos I; เสด็จพระราชสมภพ 5 มกราคม ค.ศ. 1938) เป็นพระมหากษัตริย์สเปนระหว่าง ค.ศ. 1975–2014

สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1
พระมหากษัตริย์แห่งสเปน
ครองราชย์	22 พฤศจิกายน ค.ศ. 1975 – 19 มิถุนายน ค.ศ. 2014 (38 ปี 209 วัน)
ราชาภิเษก	27 พฤศจิกายน ค.ศ. 1975
ก่อนหน้า	พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 13 แห่งสเปน ราชาธิปไตยได้รับการฟื้นฟู ฟรันซิสโก ฟรังโก (ในฐานะเกาดิโยแห่งสเปน)
ถัดไป	สมเด็จพระราชาธิบดีเฟลิเปที่ 6 แห่งสเปน
นายกรัฐมนตรี	ดูรายชื่อ การ์โลส อาเรียส นาบาร์โร (ค.ศ. 1975–1976) เฟร์นันโด เด ซานเตียโก (กรกฎาคม ค.ศ. 1976) อาโดลโฟ ซัวเรซ กอนซาเลซ (ค.ศ. 1976–1981) เลโอโปลโด กัลโบ-โซเตโล อี บุสเตโล (ค.ศ. 1981–1982) เฟลิเป กอนซาเลซ มาร์เกซ (ค.ศ. 1982–1996) โฆเซ มาริอา อัซนาร์ โลเปซ (ค.ศ. 1996–2004) โฆเซ ลุยส์ โรดริเกซ ซาปาเตโร (ค.ศ. 2004–2011) มาเรียโน ราฆอย (ค.ศ. 2011–2014)
พระราชสมภพ	5 มกราคม ค.ศ. 1938 (86 ปี) โรม ราชอาณาจักรอิตาลี
คู่อภิเษก	สมเด็จพระราชินีโซเฟียแห่งสเปน
พระราชบุตร	อินฟันตาเอเลนา ดัชเชสแห่งลูโก อินฟันตากริสตินาแห่งสเปน สมเด็จพระราชาธิบดีเฟลิเปที่ 6 แห่งสเปน
พระนามเต็ม ฆวน การ์โลส อัลฟอนโซ บิกตอร์ มาริอาแห่งบูร์บงและบูร์บง-ซิซิลีทั้งสอง
ราชวงศ์	บูร์บง
พระราชบิดา	อินฟันเตฆวน เคานต์แห่งบาร์เซโลนา
พระราชมารดา	เจ้าหญิงมาริอา เด ลัส เมร์เซเดสแห่งบูร์บง-ซิซิลีทั้งสอง เคาน์เตสแห่งบาร์เซโลนา
ศาสนา	โรมันคาทอลิก
ลายพระอภิไธย

ฟรันซิสโก ฟรังโก ผู้เผด็จการสเปน กำหนดให้สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 เป็นประมุขแห่งรัฐองค์ถัดมาใน ค.ศ. 1969 พระองค์เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน ค.ศ. 1975 สองวันหลังฟรังโกถึงแก่อสัญกรรม เป็นพระมหากษัตริย์สเปนพระองค์แรกนับแต่ ค.ศ. 1931 ไม่นานจากนั้น สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสทรงริเริ่มการปฏิรูปเพื่อทลายระบอบฟรังโกและเริ่มต้นการเปลี่ยนผ่านสู่ประชาธิปไตยของประเทศสเปน ซึ่งนำไปสู่การอนุมัติรัฐธรรมนูญแห่งสเปน ค.ศ. 1978 ในการลงประชามติ ซึ่งสถาปนาระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสยังทรงมีบทบาทสำคัญในการหยุดยั้งความพยายามรัฐประหารเมื่อ ค.ศ. 1981

สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 ทรงเป็นหนึ่งในราชสันตติวงศ์ในสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร (ราชวงศ์ฮันโนเฟอร์) พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส (ราชวงศ์บูร์บง) จักรพรรดิคาร์ลที่ 5 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ (ราชวงศ์ฮับส์บูร์ก) และพระมหากษัตริย์ราชวงศ์ซาวอยแห่งอิตาลีอีกด้วย

สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 ได้อภิเษกสมรสกับสมเด็จพระราชินีโซเฟีย มีพระโอรสธิดารวม 3 พระองค์

เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน ค.ศ. 2014 มาเรียโน ราฆอย นายกรัฐมนตรีแห่งสเปน ประกาศว่าสมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 จะทรงสละราชสมบัติแก่เจ้าชายเฟลิเปแห่งอัสตูเรียส เนื่องจากปัญหาสุขภาพและเรื่องอื้อฉาวในราชวงศ์^[1][2] นับเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่สามของยุโรปที่สละราชสมบัติแก่องค์รัชทายาทในรอบสองปี ต่อจากสมเด็จพระราชินีนาถเบียทริกซ์แห่งเนเธอร์แลนด์ และสมเด็จพระราชาธิบดีอัลแบร์ที่ 2 แห่งเบลเยียม โดยพระองค์ทรงลงพระปรมาภิไธยสละราชสมบัติ ณ พระราชวังซาร์ซูเอลา ชานกรุงมาดริด ซึ่งมีผลในเวลาเที่ยงคืนของวันที่ 19 มิถุนายน ค.ศ. 2014 ^{[ต้องการอ้างอิง]} แต่พระองค์ก็ยังทรงดำรงพระยศพระมหากษัตริย์แห่งสเปนเช่นเดิม^[3]

สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 เสด็จพระราชสมภพในขณะที่พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 13 แห่งสเปน พระอัยกาของพระองค์ ทรงกำลังลี้ภัยทางการเมืองหลังจากการประกาศก่อตั้งสาธารณรัฐสเปนที่ 2 เมื่อเจริญพระชนมายุได้ 10 พรรษา พระองค์ได้เสด็จกลับสเปนเพื่อเข้ารับการศึกษาขั้นต้นที่โรงเรียนซานเซบัสเตียน (San Sebastián) และทรงสำเร็จการศึกษาเมื่อ ค.ศ. 1954 ที่สถาบันซานอิซิโดรในกรุงมาดริด ทั้งนี้พระองค์ทรงมีพระเชษฐภคินี พระราชขนิษฐา และพระราชอนุชาร่วมพระอุทร 3 พระองค์ คือ

• อินฟันตาปีลาร์ ดัชเชสแห่งบาดาโคซ (30 กรกฎาคม ค.ศ. 1936 – 8 มกราคม ค.ศ. 2020)
• อินฟันตามาร์การีตา ดัชเชสแห่งโซเรีย (ประสูติ 6 มีนาคม ค.ศ. 1939)
• อินฟันเตอัลฟอนโซแห่งสเปน (3 ตุลาคม ค.ศ. 1941 – 29 มีนาคม ค.ศ. 1956)

หลังจากได้ทรงจบการศึกษาในโรงเรียนเตรียมทหารซาราโกซาใน ค.ศ. 1957 แล้วพระองค์ก็ได้เข้ารับการศึกษาโรงเรียนทหารเรือที่เมืองปอนเตเบดรา และโรงเรียนทหารอากาศที่เมืองมูร์เซียต่อ

•   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นมงคลยิ่งราชมิตราภรณ์ (ร.ม.ภ.) (ประเทศไทย)^[4]
•   เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ฝ่ายหน้า (ม.จ.ก.) (ประเทศไทย)^[5]