สังขาร


ผู้มีส่วนร่วมกับโครงการวิกิมีเดีย

Article Images

สังขาร แปลว่า การปรุงแต่ง สิ่งที่ถูกปรุงแต่ง

ในไตรลักษณ์ สังขาร คือ ธรรมที่ถูกปรุงแต่ง ได้แก่ จิต เจตสิก และรูป ทั้งหมด

ในขันธ์ 5 สังขารขันธ์ คือ สภาพที่ปรุงแต่งจิต เป็นคุณสมบัติต่าง ๆ ของจิต ได้แก่ เจตสิก 9 ดวง เว้นเวทนาและสัญญา

ในปฏิจจสมุปบาท สังขาร 3 คือ

  1. กายสังขาร เจตนาทางกาย
  2. วจีสังขาร เจตนาทางวาจา
  3. มโนสังขาร เจตนาทางใจ

หรือ อภิสังขาร 3 ได้แก่

  1. ปุญญาภิสังขาร สภาพที่ปรุงแต่งกรรมฝ่ายดี
  2. อปุญญาภิสังขาร สภาพที่ปรุงแต่กรรมฝ่ายชั่ว
  3. อาเนญชาภิสังขาร สภาพที่ปรุงแต่งภพอันมั่นคง ไม่หวั่นไหว