อำเภอท่ายาง

ท่ายาง เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดเพชรบุรี ประชากรประมาณร้อยละ 80 เป็นเกษตรกร มีอาชีพปลูกพืช ผลผลิตหลักได้แก่ ข้าว กล้วยหอมทอง กล้วยไข่ กล้วยน้ำว้า มะนาว ชมพู่ อ้อย มะม่วง ถั่ว และมะพร้าว

อำเภอท่ายาง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Tha Yang
คำขวัญ:  เกษตรคู่บ้าน ขนมหวานคู่เมือง เขาลูกช้างลือเลื่อง ฟูเฟื่องหาดปึกเตียน
แผนที่จังหวัดเพชรบุรี เน้นอำเภอท่ายาง
พิกัด: 12°58′24″N 99°53′16″E / 12.97333°N 99.88778°E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	เพชรบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	736.7 ตร.กม. (284.4 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	85,859 คน
• ความหนาแน่น	116.55 คน/ตร.กม. (301.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	76130
รหัสภูมิศาสตร์	7605
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอท่ายาง เลขที่ 19 ถนนราษฎรบำรุง ตำบลท่ายาง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี 76130
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอท่ายางตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด ระยะทางห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 17 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานคร เป็นระยะทาง 134 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบ้านลาดและอำเภอเมืองเพชรบุรี
• ทิศตะวันออก จรดอ่าวไทยและอำเภอชะอำ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหัวหิน (จังหวัดประจวบคีรีขันธ์)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอแก่งกระจาน

เมื่อปี พ.ศ. 2435 ภูมิประเทศด้านตะวันตกของอำเภอโดยทั่วไปเป็นป่าดงดิบและภูเขาสูง มีไม้ใหญ่ ๆ มากมาย เช่น ไม้ยาง ไม้มะค่า ไม้ตะเคียน ฯลฯ จนได้รับการเรียกขานว่า "ท่ายาง" สภาพท้องที่เป็นป่าใหญ่ มีไข้มาลาเรียชุกชุม ราษฎรที่อาศัยอยู่เป็นชาวกะเหรี่ยงและกะหร่าง ส่วนภูมิประเทศด้านตะวันออกจรดชายฝั่งทะเลอ่าวไทย เป็นที่ราบลุ่มและดินปนทราย เหมาะแก่การเกษตรกรรม

ต่อมามีราษฎรจากจังหวัดอื่นเข้ามาตั้งหลักแหล่งทำมาหากินเป็นจำนวนมาก และมีผู้อพยพมาอยู่เพิ่มมากขึ้นทุกปี ใน พ.ศ. 2436 ทางราชการได้ตั้งอำเภอขึ้นที่หมู่บ้านวังไคร้ ริมแม่น้ำแม่ประจันต์ ตำบลวังไคร้ เรียกว่า อำเภอแม่ประจันต์ ในพ.ศ. 2453 ได้สร้างที่ว่าการอำเภอขึ้นใหม่ ณ ที่ว่าการอำเภอแม่ประจัน เมืองเพชรบุรี^[1]

อำเภอแม่ประจันต์ตั้งอยู่ได้ประมาณ 20 ปี ทางการเห็นว่าอยู่ไกลจากย่านชุมชนจึงได้ย้ายมาตั้งที่ว่าการอำเภอแห่งใหม่ที่หมู่ที่ 2 ตำบลยางหย่อง (ปัจจุบันเป็นหมู่ที่ 2 ตำบลท่าแลง) และเรียกชื่อว่า อำเภอยางหย่อง ตั้งอยู่ได้นานประมาณ 2 ปี จึงได้ย้ายมาตั้งที่หมู่ที่ 1 บ้านท่ายาง ริมฝั่งแม่น้ำเพชรบุรีเมื่อราวปี พ.ศ. 2460 แต่ยังเรียกอำเภอยางหย่องตามเดิม จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2482 จึงได้เปลี่ยนชื่อใหม่เรียกว่า อำเภอท่ายาง^[2] เพื่อให้ตรงกับหมู่บ้านอันเป็นที่ตั้งจนกระทั่งทุกวันนี้

มีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ผ่านเขตอำเภอท่ายางประมาณ 10 กิโลเมตร ยังมีสถานีรถไฟตั้งอยู่ที่ตำบลหนองจอก แม่น้ำสำคัญที่ไหลผ่านอำเภอ คือ แม่น้ำเพชรบุรี อำเภอท่ายางมีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 793.522 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 495,591.25 ไร่

อำเภอท่ายางมีพื้นที่การปกครองตามพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองพื้นที่ พ.ศ. 2457 ทั้งหมด 12 ตำบล 118 หมู่บ้าน ดังนี้

ท้องที่อำเภอท่ายางประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลท่ายาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ายางทั้งตำบลและตำบลท่าคอย (เฉพาะหมู่ที่ 1–4, 6, 8–9)
• เทศบาลตำบลหนองจอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองจอก (เฉพาะหมู่ที่ 5–7, 9)
• เทศบาลตำบลท่าแลง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าแลงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลท่าไม้รวก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าไม้รวกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าคอย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าคอย (เฉพาะหมู่ที่ 5, 7, 10–11)
• องค์การบริหารส่วนตำบลยางหย่อง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางหย่องทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองจอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองจอก (เฉพาะหมู่ที่ 1–6, 8–9, 12–14)
• องค์การบริหารส่วนตำบลมาบปลาเค้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมาบปลาเค้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังไคร้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังไคร้ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกลัดหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกลัดหลวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปึกเตียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปึกเตียนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขากระปุก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขากระปุกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านในดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านในดงทั้งตำบล

• วัดสหธรรมิการาม (หนองแขม)
• วัดบรรพตาวาส (เขากระจิว)
• ศูนย์อนุบาลสัตว์ป่า เพชรบุรี
• วัดพระพุทธบาทเขาลูกช้าง
• ถ้ำเขาตอหม้อ
• หาดปึกเตียน
• ผาน้ำหยด
• วัดเกษมสุทธาราม
• โบสถ์มหาอุด วัดท่าคอย
• วัดชายนา
• ตลาดริมน้ำท่าน้ำข้ามภพ
• โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ
• ท่าน้ำบ่อตะกั่ว

• ประวัติอำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี