Катар

Катар (гарәпчә قطر рәсми атамасы (гарәпчә دولة قطر, Дәүләт Катар) – көньяк-көнбатыш Азияда урнашкан дәүләт (әмирлек). Ул Гарәп ярымутравының төньяк-көнчыгышындагы Катар ярымутравын алып тора. Согуд Гарәбстаны белән көньякта чиктәш, башка бар яктан да Фарсы култыгы сулары белән юыла. Төньяк-көнбатышта Бәһрәйн утраулары белән, көньяк-көнчыгышта – БГӘ белән диңгез чиге бар. Башкаласы булып Доха шәһәре тора.

Катар
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	1870
Рәсми исем	l’État du Qatar[1]
Кыскача исем	🇶🇦
Гомер озынлыгы	78,184 ел[2]
Демоним	katari, Qatari, Katarano, Kataränan, قطري, قطرية, قطريون, катарцы, קטרי, קטרית, عربي, qatariota, qatarioti, catari, qatarín, qatarina, Qatarien[1], Qatarienne, qatarià[3], qatariana[3], qatariota, qatariote, qatarioti, qatarioto, Katarano, قطري, قطرية, قطريين һәм قطريات
Рәсми тел	гарәп теле[4]
Гимн	Катар гимны[d]
Мәдәният	Катар мәдәнияте[d]
Шигарь тексты	Where dreams come to life һәм Ble daw breuddwydion yn fyw
Дөнья кисәге	Азия
Дәүләт	Катар
Башкала	Doha
Сәгать поясы	UTC+03:00 һәм Asia/Qatar[d][5]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Урта Көнчыгыш
Иң көнчыгыш ноктасы	24°59′ т. к. 51°33′ кч. о.
Иң төньяк ноктасы	26°11′ т. к. 51°14′ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы	25°25′10″ т. к. 50°47′32″ кч. о.
Геомәгълүматлар	Data:Qatar.map
Иң югары ноктасы	Qurayn Abu al Bawl[d]
Иң түбән ноктасы	Фарсы култыгы
Идарә итү формасы	Конституцияле монархия
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Катар әмире[d]
Ил башлыгы	Tamim bin Hamad Al Thani[d][6]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Катар премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы	Мөхәммәт бин Абдулрахман бин Җассим Аль Тани[d]
Канунбирү органы	Катар консультатив җыелышы[d]
Үзәк банкы	Катар үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Канада, Австралия, Йәмән, Сүрия, Исраил, Филипин, Согуд Гарәбстаны, Аргентина, Кытай Җөмһүрияте, Бангладеш, Гөрҗистан, Германия, Аурупа Берлеге, Румыния, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7], Кытай һәм Маҗарстан
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Гарәп Лигасы, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[8], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка икътисади үсеше өчен гарәп банкы[d], Икътисади һәм социаль үсеш өчен гарәп фонды[d], Гарәп валюта фонды[d], Интерпол[9][10], ХКТО[d][11][12], Халыкара гидрография оешмасы[d][13], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[14], Бөтендөнья почта берлеге[15][16], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][17], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[18], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[19] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][20]
Балигълык яше	18 яшь
Никахка керү яше	18 яшь һәм 16 яшь
Халык саны	2 639 211 (2017)[21]
Административ бүленеше	Ад-Доха[d], Аль-Гувария[d], Эль-Джумалия[d], Эль-Хаур[d], Эль-Вакра[d], Эр-Райян[d], Джариян-аль-Батна[d], Эш-Шамаль[d], Умм-Салаль[d] һәм Умм-Саид[d]
Акча берәмлеге	Катар риалы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	179 677 131 707 $[22] һәм 237 295 575 171 $[22]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,855[23]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече	4,7
Медиан керем	26 555 $
Нәрсә белән чиктәш	Согуд Гарәбстаны һәм Иран
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d][24]
Челтәр көчәнеше	240 вольт[25]
Электр аергычы төре	D төре[d][25] һәм BS 1363[d][25]
Кулланылган тел	заманча әдәби гарәп теле[d] һәм гарәп теленең Фарсы култыгы диалекты[d]
Мәйдан	11 437 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт	diwan.gov.qa​(гар.)​(ингл.)
Һәштәге	Qatar
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.qa
Тематик география	Катар географиясе[d]
Рәсми дине	ислам[26]
Ачык мәгълүматлар порталы	Qatar Open Data[d]
Феноменның икътисады	Катар икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Катар халкы[d]
Мәзһәб	Мәлики мәзһәбе[27]
Мәктәптә укымаган балалар саны	24 440[28]
Тулаем туулар коэффициенты	2,026[29]
Уку-язу нисбәте	97,8 процент
Демократия индексы	3,65[30]
BTI Governance Index	5,53[31], 5,88[31], 6,01[31], 5,33[31], 5,4[31], 5,46[31] һәм 6,17[32]
BTI Status Index	6,06[31], 6,1[31], 6,16[31], 6,01[31], 5,88[31], 5,9[31] һәм 5,86[32]
Социаль медиаларда күзәтүчеләре	7020 ± 9[33]
Happy Planet Index score	24,3[34]
Илнең мобиль коды	427
Илнең телефон коды	+974
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	9-9-9[d] һәм 112[d][35]
Номер тамгасы коды	Q
Диңгездәге идентификацияләү номеры	466
Монда җирләнгәннәр төркеме	Төркем:Катарда җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Катарда төшерелгән фильмнар[d]
Катар Викиҗыентыкта

Катар – Россия һәм Ираннан соң дөньяда табигый газ экспорты буенча өченче урында тора, шулай ук бик күп нефть һәм нефтьтан эшләнгән әйберләр дә экспортлый. ОПЕК әгъзасы.

VII гасырдан башлап Гарәп хәлифәлегенә керә. 13-14 гасырларда Бәһрәйн әмирләре кулында; XVI г. башында – португаллар хакимлеге, аннары Госман империясе идарәсе астында. 1916–71 елларда — Бөекбритания протектораты астында.

2003 елның 29 апреленда кабул ителгән Конституция буенча Катар – Абсолют монархия.

Әмир бер үк вакытта дәүләт һәм хөкүмәт башлыгы булып тора. Аның хакимияте шәригать кануннары белән чикләнгән.

Илдә 35 әгъзалы Мәҗлес Шурасы (гарәпчә مجلس الشورى, Мәҗлис әш-Шура) эшли.

Катар 10 муниципалитетка бүленгән (гарәпчә بلديات – бәләдият).

Халыкның 40% гарәпләр. Шулай ук Пакистан чыгышлы (18 %) кешеләр, Һиндстаннан (18 %), Ираннан (10 %) һәм башка гарәп илләреннән кешеләр яши. Рәсми тел – гарәпчә, инглиз теле киң кулланылышта.

Дәүләт дине – ислам (сөнни), иранлылар – шигыйләр. Катарда яшәүче халыкның 70-75 % ы мөселманнар, христианнар — 13,8 %, һинд дине вәкилләре — 13,8 %, буддачылык тарафдарлары — 3,1 %, халык динендәгеләр 1 %, яһүдләр 1 %, башка диндәгеләр — 0,7 %^[36].

• Катарда ислам

Илнең бөтен территориясе диярлек – чүл. Су аз, нигездә диңгез суын тоссызландыру юлы белән табыла.

Илдә нефть һәм газ тотрыклы рәвештә чыгарыла. Заманча инфраструктура бар. Бюджет профицитта. Ләкин ил чит ил эшчеләренә бәйле һәм барлык чималны да тыштан кертә.