Руанда

Руа́нда Җөмһүрияте (фр. République du Rwanda, Калып:Lang-rw, ингл. Republic of Rwanda) — Үзәк Африкада урнашкан дәүләт. Көнбатышта Конго Демократик Җөмһүрияте, төньякта Уганда, көнчыгышта Танзания, көньякта Бурунди белән чиктәш. Әлеге ил дөньяда киң танылышны 1994елгы геноцид вакытында ала.

Руанда
Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-rw" does not exist.
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	1962
Рәсми исем	Ruanda, Rwanda, Rwanda, Rwanda[1] һәм la République du Rwanda[2]
Кушамат/тәхәллүс	Mille Collines
Кыскача исем	🇷🇼
Гомер озынлыгы	67,129 ел[3]
Демоним	ruandai, Rwandan, Rwandese, Ruandano, Ruandänan, رواندي, رواندية, روانديون, רואנדי, רואנדית, rwandezi, rwandez, rwandeză, ruandès, রুয়ান্ডীয়, ruandese, ruandesi, ruanda, ruandés, ruandesa, Ruandano, Rwandais[2], Rwandaise[2], ruandezo, ruandezi, ruandeza, رواندي, رواندية, روانديين һәм روانديات
Рәсми тел	киньяруанда теле, инглиз теле, француз теле һәм суахили теле
Гимн	Гимн Руанды[d]
Мәдәният	Руанда мәдәнияте[d]
Шигарь тексты	Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu, Unity, Work, Patriotism, Единство, труд, патриотизъм, Remarkable Rwanda һәм Undod, Gwaith, Gwladgarwch
Дөнья кисәге	Африка
Дәүләт	Руанда
Башкала	Кигали[d]
Сәгать поясы	UTC+02:00 һәм Africa/Kigali[d][4]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Үзәк Африка
Иң төньяк ноктасы	1°03′ к. к. 30°27′ кч. о.
Геомәгълүматлар	Data:Rwanda.map
Иң югары ноктасы	Карисимби[d]
Иң түбән ноктасы	Рузизи[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Руанда президенты[d]
Ил башлыгы	Поль Кагаме[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Руанда премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы	Эдуар Нгиренте[d]
Канунбирү органы	Руанда парламенты[d]
Үзәк банкы	Руанда милли банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Германия, Франция, Малави, Кытай Җөмһүрияте, Танзания, Америка Кушма Штатлары, Һиндстан, Кытай, Бангладеш, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[5] һәм Кения
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Милләтләр Дуслыгы[6][7], АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, БМО Иминлек Шурасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d], ЮНАМИД[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Интерпол[8][9], ХКТО[d][10][11], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[12], Бөтендөнья почта берлеге[13][14], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][15], Франкофония[d], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d][16], Бөтендөнья метеорология оешмасы[17], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[18], Үзәк Африка илләре икътисади берлеге[d] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][19]
Балигълык яше	18 яшь
Никахка керү яше	21 яшь
Халык саны	13 246 394 (2022)[20]
Административ бүленеше	Төньяк провинциясе[d], Көнчыгыш провинциясе[d], Көньяк провинциясе[d], Көнбатыш провинциясе[d] һәм Кигали провинциясе[d]
Акча берәмлеге	Руанда франкы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	11 055 281 971 $[21] һәм 13 312 796 765 $[21]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,534[22]
Inequality-adjusted Human Development Index	0,402[23]
Эшсезлек дәрәҗәсе	1 ± 1 процент[24]
Нәрсә белән чиктәш	Уганда, Танзания, Конго Демократик Республикасы һәм Бурунди
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d][25]
Челтәр көчәнеше	230 вольт[26]
Электр аергычы төре	Europlug[d][26] һәм SN 441011[d][27]
Кулланылган тел	инглиз теле[28], француз теле һәм киньяруанда теле
Кайда өйрәнелә	Rwandan studies[d]
Мәйдан	26 338 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт	gov.rw​(ингл.)
Һәштәге	Rwanda
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.rw
Тематик география	Руанда географиясе[d]
Феноменның икътисады	Руанда икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Руанда халкы[d]
Джини коэффициенты	43,7[29]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	18 процент
Тулаем туулар коэффициенты	3,898[30]
Демократия индексы	3,1[31]
BTI Governance Index	4,45[32], 4,59[32], 4,76[32], 4,92[32], 4,91[32], 5,1[32], 5,2[32], 5,21[32] һәм 5,25[33]
BTI Status Index	4,6[32], 3,89[32], 4,57[32], 4,5[32], 4,87[32], 4,83[32], 4,8[32] һәм 4,65[33]
Happy Planet Index score	39,2[34]
Илнең мобиль коды	635
Илнең телефон коды	+250
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	112[d][35] һәм 912[d][35]
Номер тамгасы коды	RWA
Диңгездәге идентификацияләү номеры	661
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Руандада төшерелгән фильмнар[d]
Руанда Викиҗыентыкта

Руанда Африканың үзәгендә урнаша. Экватордан ерак түгел. Конго Демократик Җөмһүрияте белән булган чиктә Киву күле (крокодиллар яшәмәгән бердәнбер Африка күле) һәм Русизи елгасы урын ала. Илнең үзәгендә аның башкаласы Кигали урнаша.

Халык саны якынча 11,1 млн кеше. Уртача гомер озынлыгы ир-кешеләрдә 49 ел, хатын-кызларда 52 ел. Шәһәрдә торучылар халыкның 18 % ын тәшкил итәләр.

Руанда хөкүмәтенең 2006 елның 1 ноябрендәге докладында хәбәр ителгәнчә, Руанда халкының 56,5 % ы - католиклар, 26 % ы - протестантлар, 11,1 % ы - җиденче көн адвентистлары, 4,6 % ы - мөселманнар, 1,7 % ы - үз диннәре турында белдерми һәм 0,1 % ы - төрле халыкларның традицион диннәренә ышанучылар ^[36].

• Руандада ислам