बंगाली भाषा
Contributors to Wikimedia projects
Article Imagesबंगाली भाषा
(Redirected from बांग्ला भाषा)
बंगाली भाषा(बंगालीइ:বাংলা ভাষা वा बांला भाषा) दक्षिण एसियाया पूर्वय् अवस्थित बङ्गाल धाःगु भौगोलिक क्षेत्रया स्थानीय भाषा ख। थ्व क्षेत्र वर्तमानय् राजनैतिक रुपय् स्वाधीन राष्ट्र बंगलादेश व भारतया राज्य पश्चिम बङ्गालय् विभाजित दु। बंगाल नापं थ्व भाषा भारतया त्रिपुरा राज्य, असम राज्यया बराक उपत्यका व अन्दमान द्विपपुचःय् नं ल्हाइगु या। पालि व प्राकृत भाषां बुयावःगु बंगाली भाषाय् संस्कृतया प्रभाव दु। बंगाली भाषा करिब २८ कोटि मनूतेगु मातृभाषा ख व हलिंया दकलय् प्रचलित भाषाय् थ्व भाय् ४ निसें ७गु थासय् ला। बंगाली भाषा बंगलादेशया प्रधान भाषा व भारतय् हिन्दी धुंका दकलय् अप्व ल्हाइगु भाय् ख। असमीय़ा भाषा व बंगाली भाषाय् यक्व समानता दु।
बंगाली | |
---|---|
বাংলা baṅla | |
मू भाषी जनसंख्या | बंगलादेश, भारत |
Region | पूर्वी दक्षिण एसिया |
Native speakers | २३ कोटी २ लख (date missing) |
| |
बंगाली लिपि | |
आधिकारिक अवस्था | |
आधिकारिक मान्यता | बंगलादेश, भारत, भारतय् पश्चिम बंगाल व त्रिपुरा |
भाषा नियमन संस्था | बाङ्ग्ला एकेदेमी (बांग्लादेश) पश्चिम बाङ्ग्ला अकेदेमी (पश्चिम बंगाल) |
भाषा कोड | |
ISO 639-1 | bn |
ISO 639-2 | ben |
ISO 639-3 | ben |
प्रथम सहस्राब्दिया अन्तय् पालि व प्राकृतया बिभिन्न अपभ्रंशं आधुनिक पूर्व इन्दो-आर्य भाषापुचःया भाय् बुयावल। थ्व भासय् बंगाली भाय् नं छगू ख। छुं भाषाविद् कथं ५०० इसं निसें बंगाली भाषा दयावःगु धैगु नं विचातैगु या। ६गू शताब्दीया मागधि अपभ्रंशं थ्व भाय् बुयावःगु धैगु मान्यता दु। बंगाली भाषाया इतिहासयात साधारणतया स्वंगु भागय् बायेगु या-
- प्राचीन बंगाली (९००/१००० – १४०० इसं) — च्वयातःगु ग्रन्थय् चर्यापद दकलय् पुलांगु ग्रन्थ ख, भक्तिमूलक म्ये च्वयेगु चलन; "आमि", "तुमि" इत्यादि सर्वनामया उद्गम्; क्रियाविभक्ति -इला, -इबा, इत्यादि। ओड़िय़ा व असमीया थ्व ईलय् बंगाली नाप यक्व मेल नः।
- मध्य बंगाली (१४००–१८०० इसं) — थ्व समयया मू च्वखँय् चण्डीदासया श्रीकृष्णकीर्तन प्रसिद्ध जु; खँग्वःया लिपा वैगु "ओ" सः लोप जूगु; यौगिक क्रियाया प्रचलन; फारसीया प्रभाब अप्व दूगु। छुं भाषाविदतेसं थ्व युगयात आदि व अन्त्य भागय् बायेगु या।
- आधुनिक बंगाली (१८०० इसं निसे) — क्रिया व सर्वनाम संक्षेपन (दसु: ताहार → तार; करिय़ाछिल → करेछिल)।
बंगाली भाषा ऐतिहासिक रुपय् पालि नाप यक्व सम्पर्कय् दयाचव्न। मध्य बंगाली (चैतन्य युग) व बंगाली साहित्यया आधुनिककालय् बंगालीइ संस्कृत भाषाया प्रभाब बृद्धि जुयावल। दक्षिण एशियाया आधुनिक इन्दो-युरोपीयन भाषापुचलय् बंगाली व मराठि भाषा शब्दभण्डारय् प्रचुर संस्कृत खँग्वः दयाच्वंगु दु; हिन्दी आदि भासय् धाःसा अरबी व फारसीया प्रभाव नं यक्व दु।
बंगाली भाषाया मू भाषिकाय् राढी (नदीय़ा,बर्धमान नापं दक्षिण बङ्गाल), बरेन्द्री (मालदह, मुर्शिदाबाद नापं उत्तर-पश्चिम बंगाल), राजबंशी (बाँकुड़ा, मेदिनीपुर नापं झारखण्डया छुं क्षेत्र), बरिशालि (बरिशाल अञ्चल), नोयाखाली (नोयाखाली अञ्चल), रङ्गपुरी (रङ्गपुर अञ्चल), खुलना (खुलना अञ्चल), मयमनसिंह (मयमनसिंह अञ्चल), सिलेटि (सिलेट अञ्चल) व चाँटगाँइय़ा (चट्टग्राम अञ्चल) आदि ला। बंगाली भाषाया थीथी थासय् छगू हे खँयात थीथी कथं ल्हाइगु या, दसु: पूर्व बङ्गालया भासय् 'आमि अहन भात खामु ना' यात पश्चिमबङ्गालय् 'आमि एखन भात खाब ना' धाइगु या। भाषाविद सुकुमार सेनजुं बंगाली उपभाषातेत श्रेणीविन्यास यानादीगु दु। पश्चिम बङ्गाल व बंगलादेशया थीथी भाषिकाया उच्चारणया आधारय् वय्कलं बंगाली भाय्यात न्यागु भाषिकाय् बादादीगु दु: १. राढी २. बरेन्द्री ३. कामरूपी / राजबंशी ४. बङ्गाली व ५.झाडखन्डी।
राढी भाषिका पश्चिम बङ्गालया बर्धमान, बाँकुड़ा (पूर्व), हुगली, हाओड़ा, कलकाता, उत्तर व दक्षिण चब्बिश परगणा, नदीय़ा व मुर्शिदाबाद जिल्लाय् थ्व उपभाषा प्रचलनय् दु। थ्व भाषिकाया खँग्वलय् 'ओ' व 'औ' रूपया उच्चारण मेमेगु भाषिका स्वया पा। दसु- ओतुल >औतुल, पागोल > पागौल, मत> मतो। बहुबचनय् 'गुलि', 'गुलो' व अन्य कारकेर बहुबचनय् 'देर' बिभक्ति छ्येलीगु या।
बङ्गाली भाषिका आधुनिक बंगलादेशया मू उपभाषा ख। ढाका, मय़मनसिंह, कुमिल्ला, यशोर, खुलना, फरिदपुर, बरिशाल, नोय़ाखालि अञ्चलय् थ्व भाषिका ल्हाइगु या। थ्व भाषिकाय् ए >एय्आ (केन > क्यान ) , उ >ओ (मुला > मोला), ओ >उ (दोष >दुष) ध्वनि परिवर्तन जू। गौणकर्मय् 'रे' बिभक्ति छेलीगु या।
बरेन्द्री भाषिका उत्तर बङ्गालया मालदह, उत्तर व दक्षिण दिनाजपुर, बंगलादेशया पाबना, बगुड़ा व राजशाही जिल्लाया जनभाषा ख। थ्व भाषिकाय् अप्रत्याशित स्थानय् 'र' आगमन वा लोप जुइ। दसु- आम >राम, रस >अस। गौणकर्मय् 'के', 'क' बिभक्ति दयाच्वनि।
झाडखन्डी भाषिका पूर्व व पश्चिम मेदिनीपुर, दक्षिण-पश्चिम बाँकुड़ा व सिंभूम अञ्चलया भाषिका ख। थ्व भाषिकाय् प्राय सर्वत्र 'औ'-कार लुप्त जुया 'ओ'-कारय् परिणत जुइ। दसु- लौक > लोक, मौटा > मोटा। क्रिय़ापदय् स्बार्थिक 'क' प्रत्ययया प्रचुर प्रयोजन जुइगु या। दसु- याबेक, खाबेक, करबेक।
कामरूपी भाषिका पश्चिम बङ्गालया जलपाइगुड़ि, कोचबिहार, त्रिपुरा, रङ्गपुर व बंगलादेशया सिलेट, काछाड़ अञ्चलय् प्रचलित भाषिका ख। बरेन्द्री व बङ्गाली उपभाषाया मिश्रणं थ्व भाषिकाया रुप काःगु दु। थ्व भाषिकाय् "र" व "ड", "न" व "ल"- सः हिलेगु जुइ। दसु- बाड़ि > बारि, जननी > जलनी। यौगिक क्रिय़ापदय् 'खोय़ा' धातु व्यवहारय् खनेदु। दसु- राग करा >आग खोय़ा।
- सैयद मुज्तबा अली
- सुनील गंगोपाध्याय
- बंकिमचन्द्र चैटर्जी
- आशापूर्णा देवी
- महाश्वेता देवी
- तसलीमा नसरीन
- रवींद्रनाथ टैगोर
- स्वामी विवेकानन्द
- काजी नजरुल इसलाम
- वादल सरकार
- जीवनानन्द दाश
- सुभाष मुखोपाध्याय
- पेमेन्द्र मित्र
- समर सेन
- अमिय चक्रवर्ती
- सुकान्त भट्टाचार्य
- परशुराम
- वनफुल
- अन्नदाशंकर राय
- शरदिन्दु वन्द्योपाध्याय
- अतिन्तकुमार सेनगुप्त
- नापायण गंगोपाध्याय
- सलिल सेन
- जय गोस्नामी
- शक्ति चट्टोपाध्याय
- नवनीता देवसेन
- मंदाक्रांता सेन
- हुमायन आहमेद
- अमियभूषण मजूमदार
- अरुण मित्र
- आलोक सरकार
- आलोकरंजन दासगुप्ता
- गजेन्द्रकुमार मित्र
- दिव्येन्दु पालित
- देवेश राय
- नवारून भट्टाचार्य
- बाणी बसु
- बिनय मजूमदार
- बिमल कर
- मति नंदी
- मनींद्र गुप्त
- मनोज बसु
- मैत्रेयी देवी
- राजशेखर बसु
- विष्णु दे
- शंकरीप्रसाद बसु
- शशिभूषण दासगुप्त
- श्यामल गंगोपाध्याय
- अजितेष वन्द्योपाध्याय
- संतोषकुमार घोष
- संदीपन चट्टोपाध्याय
- समरेन्द्र सेनगुप्त
- समरेश मजूमदार
- सुबोध सरकार
- अतीन बंद्योपाध्याय
- आल नामुद
- महम्मद जाफर इकवाल
- आनोयार होसेन
- शामसुर रहमान
- निर्मलेन्दु गुल
- रकिव हासन
- वेगम रोकेया
- यशधरा चौधुरी
- शंख घोष
- वीरेन्द्र चट्टोपाध्याय
- झुम्पा लाहिड़ी
- उतपल दत्त
- विजन भट्टाचार्य
- तुलसि लाहिड़ी
- नीरेन्द्रनाथ चक्रवर्ती
- समरेश वसु
- सुवोध घोष
- वुद्धदेव वसु
- सतीनाथ भादुड़ी
- प्रमथ चौधुरी
- रामेन्द्रसुन्दर त्रिवोदी
- अवनीन्द्रन्थ ठाकुर
- माणिक वन्द्योपाध्याय
- ताराशंकर वन्द्योपाध्याय
- विभूतिभूषण वन्द्योपाध्याय
- शरतचन्द्र चट्टोपाध्याय
- द्विजेन्द्रलाल राय
- मोहितलाल मजुमदार
- सत्येन्द्रनाथ दत्त
- रमेशचन्द्र दत्त
- सन्जीवचन्द्र चट्टोपाध्याय
- विहारीलाल चक्रवर्ती
- नवीनचन्द्र सेन
- गिरिशचन्द्र घोष
- दीनवन्धु मित्र
- माइकेल मधुसूदन दत्त
- कालीप्रसन्न सिंह
- प्यारिचांद मित्र
- अक्षयकुमार दत्त
- उइलियाम केरि
- ईश्वरचन्द्र विद्यासागर
- राजा राममोहन राय
- रामप्रसाद सेन
- जयदेव
- मुकुन्दराम चक्रवर्ती
- काशीराम दास
- कृत्तिवास ओझा
- चन्डीदास
- ↑ The World's Most Widely Spoken Languages. Saint Ignatius High School (फेब्रुवरी ६,२००१). २००६-११-१७ कथं।