13 сентябрь

13 сентябрь — Милади тәкъвимендә тугызынчы айның унөченче көне. Ел ахырына кадәр 109 көн кала.

Дөнья тарихында бу көн:

•   АКШ — Целиакия чирен истә тоту милли көне (англ.).
•   Бразилия:
  • Фарропилья инкыйлабын (русск.) искә алу атнасы башлана^[1].
  • Милли кашаса (русск.) алкоголь эчемлегенә багышланган Кашаса милли көне (португ.)^[2].
•   Мексика — Баһадир балалар көне (русск.), 1847 елда илне саклап Чапультепек бәрелешендә (русск.) хәлак кадетларны искә төшерү.
•   Россия — фашизм корбаннарын искә алу көне (русск.) (сентябрь аеның икенче якшәмбесе).
•   Россия — программистлар көне (кәбисә елларда (русск.) 12 сентябрьга төшә).

• 1736 — морза К.Тәфкилев Чиләбе шәһәрен нигезли.
• 1788 —   Нью-Йорк   АКШ башкаласы булып игълан ителә.
• 1876 — Казан Татар укытучылар мәктәбе ачыла.
• 1940 — Икенче бөтендөнья сугышы: итальян гаскәрләре   Мисырга керә.
• 1956 —   IBM ширкәте беренче каты дискны чыгара.
• 1987 —   Бразилия хастаханәләренең берсендә йөзләрчә кеше нурланыш тәэсиренә дучар ителә.

Шулай ук карагыз: Төркем:13 сентябрь көнне туганнар

• 1819 — Дмитрий Мейер,
• 1830 — Мария фон Эбнер-Эшенбах,
• 1846 — Владимир Барановский,
• 1863 — Артур Һендерсон, Бөекбритания сәясәтчесе.
• 1863 — Дмитрий Петрушевский,
• 1867 — Василий Брусянин,
• 1886 — Роберт Робинсон,
• 1887 — Лавослав Ружичка,
• 1888 — Иван Антипов-Каратаев,
• 1892 — Фёдор Павлов,
• 1896 — Иван Морозов,
• 1903 — Клодетт Колбер,
• 1907 — Әбләким Гафаров,
• 1911 — Александру Диордица, совет фирка-дәүләт эшлеклесе, МССР министрлар шурасы рәисе.
• 1911 — Рауза Кастрова, Мәскәү татарларының күренекле вәкиле.
• 1916 — Роальд Даль,
• 1917 — Тадеуш Орловски,
• 1920 — Раиса Бутенко,
• 1925 — Сәет Габбасов,
• 1930 — Әминә Мәликова-Шәфигуллина,
• 1931 — Мөхәррәм Әбелханов,
• 1935 — Николай Зефиров,
• 1939 — Гунтис Улманис, Латвия сәяси һәм дәүләт эшлеклесе, илнең экс-президенты.
• 1941 — Алексей Королевский,
• 1943 — Любовь Зенитова, химик-технолог, профессор.
• 1947 — Марат Ишмияров,
• 1949 — Шамил Шәрифуллин, композитор.
• 1950 — Ринат Нәбиев, татар галиме, тарихчы.
• 1957 — Нәҗип Хаҗипов,
• 1957 — Салия Морзабаева,
• 1966 — Игорь Кравчук,
• 1968 — Андрей Расолько,
• 1968 — Эмма Виклунд,
• 1969 — Андрей Шпагонов,
• 1971 — Ринат Вәсыйков,
• 1971 — Светлана Гладышева,
• 1974 — Андрей Коновалов,
• 1989 — Томас Мүллер, Алмания футболчысы.

Шулай ук карагыз: Төркем:13 сентябрь көнне вафатлар

• 798 — Әбү Йосыф,
• 1872 — Людвиг Фейербах, алман фәлсәфәчесе.
• 1885 — Иван Стахеев,
• 1912 — Габриель Шершеневич,
• 1922 — Евгений Болотов,
• 1934 — Дмитрий Бекарюков,
• 1935 — Мария Гажич,
• 1938 — Ситдыйк Айдаров, татар артисты.
• 1943 — Леонид Лавров,
• 1949 — Аугуст Крог,
• 1976 — Владимир Петров,
• 1979 — Рим Сыртланов, татар-башкорт артисты.
• 1985 — Галия Булатова, татар театр актрисасы.
• 1987 — Үзбәк Гыймадиев, татар әдәбият галиме.
• 1990 — Мәхмүт Хәсәнов, татар язучысы.
• 1991 — Ирина Заиконникова, фармакология белгече, профессор.
• 2012 — Дильхан Эрюрт,
• 2013 — Равил Сәлихмәт, татар инженеры, җәмәгать эшлеклесе (АКШ).
• 2018 — Рим Һидиятуллин, Башкортстанда яшәп иҗат иткән татар шагыйре.
• 2021 — Әнтони Һьюиш,